ارومیه، یکی از شهرهای باستانی و متمدن ایران، به دلیل دارا بودن بافت‌های قدیمی و تاریخی چشم‌نواز، همواره مورد توجه بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر، عدم رعایت تناسب در ساخت‌وسازهای شهری، هماهنگی و زیبایی بصری این شهر را تحت تأثیر قرار داده است. وجود ساختمان‌های آپارتمانی مرتفع در کنار خانه‌های ویلایی با معماری سنتی، باعث به وجود آمدن ناهمگونی در جلوه‌های شهری شده است.
ضروری است که برای حفظ هویت فرهنگی و تاریخی ارومیه، در برنامه‌های شهرسازی توجه ویژه‌ای به تناسب و هماهنگی در طراحی و اجرای پروژه‌های ساختمانی شود. نقشه‌برداری دقیق و اصولی برای توسعه شهر باید به گونه‌ای انجام شود که همگونی میان ساختمان‌ها حفظ شده و از ایجاد ناهماهنگی در محیط جلوگیری شود.
یکی از چالش‌های اساسی در شهرسازی ارومیه، مدیریت صحیح بافت‌های فرسوده و قدیمی است. بسیاری از این مناطق دارای ارزش تاریخی هستند و در عین حال نیاز به بازسازی و نوسازی دارند. در این راستا، بازسازی بافت‌های فرسوده باید با رعایت اصول معماری سنتی و در هماهنگی با استانداردهای مدرن انجام گیرد. حفظ هویت تاریخی شهر و در عین حال بهبود زیرساخت‌های آن، می‌تواند به زیباسازی و ارتقاء کیفیت زندگی شهری کمک کند.
زیباسازی شهری و افزایش فضای سبز
یکی دیگر از اولویت‌های مهم در شهرسازی ارومیه، توجه به زیباسازی فضاهای عمومی و ایجاد فضای سبز مناسب است. توسعه پارک‌ها، بوستان‌ها و فضاهای سبز می‌تواند به بهبود کیفیت هوا، افزایش زیبایی بصری و ایجاد فضایی دلنشین برای ساکنان شهر منجر شود. از سوی دیگر، استفاده از مبلمان شهری با طراحی‌های مدرن و هماهنگ با معماری محلی، به زیبایی و نظم بصری شهر کمک می‌کند.
در نهایت، برای دستیابی به شهری پایدار و زیبا، لازم است که نهادهای مربوطه به‌ویژه در زمینه شهرسازی، نقشه‌های جامع و دقیق‌تری را تدوین و اجرا کنند و در عین حال نظارت مداومی بر اجرای صحیح این پروژه‌ها داشته باشند تا ارومیه به شهری هماهنگ و دلپذیر تبدیل شود.
حفظ هویت تاریخی و فرهنگ محلی در شهرسازی
علاوه بر ضرورت هماهنگی در ساخت‌وسازها، توجه به هویت تاریخی و فرهنگ محلی یکی از عوامل مهم در برنامه‌ریزی شهری ارومیه است. بافت‌های تاریخی شهر نشانگر میراث فرهنگی غنی آن هستند و باید به گونه‌ای مدیریت شوند که نه‌تنها از تخریب آن‌ها جلوگیری شود، بلکه با مرمت و بازسازی اصولی، به احیای این فضاها پرداخته شود. استفاده از مصالح ساختمانی سنتی در کنار تکنولوژی‌های نوین، می‌تواند به ایجاد تعادل میان حفظ هویت قدیمی و نوآوری در شهرسازی کمک کند.
یکی از مشکلاتی که شهر ارومیه و بسیاری دیگر از شهرهای ایران با آن مواجه هستند، نبود یا ناکافی بودن قوانین سخت‌گیرانه در زمینه شهرسازی و توسعه شهری است. لازم است که در این حوزه قوانینی وضع شود که از ساخت‌وسازهای بی‌رویه و غیرمنطبق با برنامه‌های جامع شهری جلوگیری کند. این قوانین باید از تراکم بیش از حد ساختمان‌ها در مناطق مسکونی جلوگیری کرده و به توسعه اصولی و متناسب شهر کمک کند. همچنین، سازندگان باید ملزم به رعایت ضوابط معماری هماهنگ با بافت محلی و فرهنگ منطقه باشند.
توسعه حمل‌ونقل عمومی و کاهش ترافیک شهری
بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی، یکی از عوامل کلیدی در کاهش ترافیک و آلودگی هوا در ارومیه است. با توسعه خطوط اتوبوس‌رانی و ایجاد سیستم‌های حمل و نقل هوشمند، می‌توان ترافیک سنگین مناطق شهری را کاهش داد و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی شهری و زیبایی محیطی را شاهد بود. همچنین، گسترش پیاده‌راه‌ها و مسیرهای دوچرخه‌سواری، علاوه بر کمک به کاهش ترافیک، به زیبایی و نشاط شهری نیز می‌افزاید.
با توجه به تغییرات اقلیمی و نیاز روزافزون به استفاده از انرژی‌های پایدار، توسعه شهری ارومیه باید به سمت استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی حرکت کند. نصب پنل‌های خورشیدی در ساختمان‌های جدید و به‌کارگیری سیستم‌های مدیریت هوشمند مصرف انرژی، می‌تواند به کاهش مصرف انرژی‌های فسیلی و حفظ محیط زیست کمک شایانی کند.
در نهایت، آینده شهر ارومیه به مدیریت هوشمندانه و تلفیق بین سنت و مدرنیته در برنامه‌های شهری بستگی دارد. توجه به حفظ بافت‌های قدیمی و تاریخی در کنار توسعه زیرساخت‌های مدرن، استفاده از انرژی‌های پایدار، گسترش فضای سبز و بهبود حمل و نقل عمومی، همگی از عوامل مهم در رسیدن به یک شهر پایدار و زیبا هستند. ارومیه با بهره‌گیری از این اصول، می‌تواند نه‌تنها جلوه‌های طبیعی و تاریخی خود را حفظ کند، بلکه به شهری پیشرو و متناسب با نیازهای امروزی تبدیل شود.
رقیه وکیلی
