به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز»؛ در سال‌های اخیر، موضوع «جوانی جمعیت» و ضرورت «فرزندآوری» به یکی از محورهای مهم سیاست‌گذاری در جمهوری اسلامی ایران بدل شده است؛ موضوعی که نه‌تنها یک مسئله جمعیتی، بلکه مسئله‌ای فرهنگی، اجتماعی و راهبردی برای تضمین پویایی، پیشرفت و تداوم حیات کشور در دهه‌های آینده به شمار می‌رود.
کاهش نرخ باروری، افزایش سن ازدواج، گسترش سبک زندگی تک‌فرزندی و در برخی موارد بی‌فرزندی، به همراه چالش‌های اقتصادی و اجتماعی همچون اشتغال، مسکن، آموزش و درمان، منجر به شکل‌گیری روندی نگران‌کننده در هرم سنی جمعیت کشور شده است؛ روندی که اگر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود، در آینده‌ای نه‌چندان دور، کشور را با بحران‌های عمیق‌تری در حوزه نیروی انسانی، سلامت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مواجه خواهد کرد.
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت که در سال ۱۴۰۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به تأیید شورای نگهبان نیز رسید، یکی از مهم‌ترین تلاش‌های قانون‌گذاری در راستای تقویت بنیان خانواده، تشویق به فرزندآوری و حمایت همه‌جانبه از والدین به شمار می‌رود.
این قانون تلاش دارد تا از طریق مجموعه‌ای از سیاست‌های تشویقی، حمایتی و ساختاری، موانع پیش روی فرزندآوری را کاهش داده و زمینه را برای بازگشت به هرم سنی متعادل فراهم آورد.
اعطای تسهیلات مالی و بانکی به خانواده‌های دارای فرزند، افزایش مرخصی زایمان، اولویت استخدامی برای مادران، اهدای زمین یا مسکن، معافیت‌های مالیاتی، حمایت از مادران شاغل، و ارائه خدمات درمان ناباروری تنها بخشی از مفاد این قانون گسترده است که با مشارکت دستگاه‌های متعدد اجرایی در حال پیاده‌سازی است.
از سوی دیگر، یکی از مهم‌ترین الزامات موفقیت این قانون، تحقق هم‌افزایی میان دستگاه‌ها، نهادها، خانواده‌ها و رسانه‌هاست. تجربه موفق کشورهای دیگر نیز نشان می‌دهد که اگر فرزندآوری صرفاً به عنوان یک وظیفه یا شعار تلقی شود، موفق نخواهد بود؛ بلکه باید با ایجاد بسترهای واقعی برای امنیت روانی، اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها همراه باشد.
در این میان، نقش نهادهایی چون وزارت بهداشت، بهزیستی، آموزش و پرورش، سازمان برنامه و بودجه، بنیاد برکت، ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، بنیاد مسکن و سایر نهادهای پشتیبان، در تحقق اهداف این قانون بسیار کلیدی است.
نکته قابل توجه آن است که جامعه ایرانی همواره به داشتن خانواده‌های گسترده و پرجمعیت شهره بوده است. اما با تغییر سبک زندگی، فشارهای اقتصادی، رقابت‌های شغلی و تحصیلی و نگرانی از آینده فرزندان، تمایل به فرزند کمتر افزایش یافته است.
در چنین شرایطی، بازگشت به الگوی خانواده‌های جوان و پرنشاط، نیازمند اصلاحات عمیق فرهنگی و اقتصادی است؛ اصلاحاتی که نه‌تنها باید از بالا، بلکه از بطن جامعه و با مشارکت خود مردم و به‌ویژه زنان، جوانان و خانواده‌ها صورت گیرد.
وقتی دولت همراه خانواده‌ها باشد، فرزندآوری ترس ندارد
مهرانگیز یکی از مادران جوان ساکن شهر ارومیه با اشاره به ضرورت حمایت‌های عملی از خانواده‌ها در زمینه فرزندآوری گفت: اگر بدانیم دولت در کنار ماست و برای آینده فرزندان‌مان برنامه دارد، دیگر دلیلی برای ترسیدن از بچه‌دار شدن وجود ندارد.»
این شهروند که به تازگی دومین فرزند خود را به دنیا آورده است، افزود: پشتیبانی‌هایی مثل واگذاری زمین یا مسکن، حمایت از اشتغال مادران، افزایش مرخصی زایمان و بیمه خدمات درمانی، برای خانواده‌هایی مثل ما یک امید واقعی است حمایت مالی تنها بخشی از ماجراست؛ امنیت روانی و اینکه احساس کنیم در جامعه فراموش نشده‌ایم، اهمیت بالاتری دارد.
وی همچنین بر نقش رسانه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی در ترویج نگاه مثبت به فرزندآوری تأکید کرد و گفت: فرهنگ‌سازی در کنار حمایت مالی، باعث می‌شود جامعه به سمت تشکیل خانواده‌های پرجمعیت اما پایدار برود.
باید الگوی موفق فرزندآوری را تبلیغ کنیم، نه فقط هشدار بدهیم
موسی شهروند ساکن میاندوآب با اشاره به اجرای قانون جوانی جمعیت و اهمیت فرزندآوری در شرایط کنونی جامعه گفت: در کنار هشدار درباره کاهش جمعیت، باید از خانواده‌هایی که فرزندآوری کرده‌اند و توانسته‌اند با حمایت دولت زندگی باکیفیتی بسازند، الگو بسازیم.
این پدر جوان که سه فرزند دارد، ادامه داد: دغدغه اقتصادی برای همه است. ولی وقتی بدانیم دولت زمین می‌دهد، تسهیلات می‌دهد و برای آموزش و درمان فرزندان هم برنامه دارد، دیگر انگیزه پدر و مادرها بیشتر می‌شود.
وی افزود: باید کاری کنیم که خانواده‌های با چند فرزند، در جامعه تحسین شوند، نه اینکه با نگاه ترحم‌آمیز یا تحقیرآمیز به آن‌ها نگاه شود. همه نهادها در این فرهنگ‌سازی مسئول‌اند؛ از آموزش و پرورش گرفته تا رسانه ملی و حتی محله و مسجد.
فرهنگ‌سازی و حمایت عملی، دو بال تحقق جوانی جمعیت است
نیر الهامی مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری آذربایجان‌غربی با اشاره به اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، بر ضرورت هم‌افزایی همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی در فرهنگ‌سازی و پشتیبانی مؤثر از خانواده‌ها تأکید کرد و گفت: «تنها با رویکردی جامع، عادلانه و پیوسته می‌توان سیاست‌های جمعیتی را در جامعه نهادینه کرد.
وی با بیان اینکه موضوع جوانی جمعیت، یک ضرورت ملی و آینده‌نگرانه است، اظهار کرد: با توجه به کاهش نرخ باروری در سال‌های اخیر، مهم‌ترین اولویت دستگاه‌های مرتبط باید حمایت همه‌جانبه از فرزندآوری، تقویت بنیان خانواده و ایجاد امنیت روانی و اقتصادی برای والدین باشد این مهم، مستلزم تعامل بین‌بخشی، برنامه‌ریزی هدفمند و پایبندی به اجرای دقیق قانون است.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری آذربایجان‌غربی افزود: در شرایط فعلی، بسیاری از خانواده‌ها با دغدغه‌هایی در حوزه تأمین معیشت، مسکن، اشتغال، آموزش و سلامت روبه‌رو هستند و همین مسائل در تصمیم‌گیری آنان برای فرزندآوری تأثیرگذار است. از این رو، حمایت‌های دولتی باید به‌گونه‌ای باشد که مسیر فرزندآوری را برای خانواده‌ها هموار و قابل پیش‌بینی سازد.
الهامی با اشاره به نقش کلیدی زنان در پویایی جامعه، گفت: ما باور داریم که زن، ستون اصلی خانواده و جامعه است. از همین رو، سیاست‌های حمایتی باید به‌گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که کرامت، امنیت شغلی، سلامت و آرامش مادران حفظ شود و زنان در مسیر فرزندآوری، مورد حمایت مادی و معنوی قرار گیرند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری، فرهنگ‌سازی در کنار حمایت عملی را دو بال اصلی تحقق جوانی جمعیت دانست و تصریح کرد: لازم است دستگاه‌های فرهنگی و رسانه‌ای، نقش مؤثر خود را در ترویج ارزش خانواده و اهمیت فرزندآوری ایفا کنند. تغییر نگرش عمومی نسبت به خانواده‌های پرجمعیت و احیای سبک زندگی ایرانی-اسلامی باید در کانون برنامه‌های فرهنگی قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری، با نگاه مسئولانه، تلاش دارد با همکاری سایر نهادهای متولی، گام‌هایی مؤثر در راستای اجرای قانون جوانی جمعیت، حمایت از مادران و تقویت جایگاه خانواده در جامعه بردارد. امید است با همدلی ملی، بتوانیم آینده‌ای پرنشاط و پایدار برای کشور رقم بزنیم.
انتهای خبر/ م
