به گزارش اروم نیوز به نقل از آذرنـگاه، آیت‌الله حاج میرزا ابراهیم بن حسین خویی معروف به علامه خویی در حدود سال ۱۲۱۰ ش (۱۲۴۷ ق) در شهر خوی به دنیا آمد.
وی پس از طی مقدمات و سطوح، راهی حوزه علمیه نجف اشرف شد و در محضر عالمانی همچون شیخ مرتضی انصاری و سیدحسین کوه کمره‌ای به مدارج والایی در علم دست یافت.
علامه خویی همچنین از استادان نام‌آوری همچون شیخ محمدحسین کاظمی و شیخ مهدی نجفی کاشف الغطا، روایت میکرد. او دارای جود و بخشش و علوّ طبع و مناعت نفس و انفاق فی سبیل‌الله بود و ثروت قابل توجهی که از پدرانش به او رسیده بود در راه خدا انفاق کرد.
از این عالم ربانی آثار متعددی بر جای مانده که حاشیه بر رسائل شیخ انصاری، شرح نهج‌البلاغه موسوم به الدُّرَّهُ النّجفیه و شرح چهل حدیث از آن جمله است.
علامه خویی در زمان خود، به عنوان مجتهد بزرگ شهر، مورد احترام فوق‌العاده مردم بود و افراد در مسائل گوناگون به ایشان رجوع می‌کردند.
در زمان نهضت مشروطیت، شهر خوى از شهرهایى بود که دلبستگى شدیدى به نهضت داشت و در پشتیبانى از نهضت دنباله رو تبریز بود. در آغاز کار مشروطه خواهى در خوى به سمت مردان معتدل و میانه رو و خیراندیش بود.
با ورود مجاهدان قفقاز، تمایلات آرام مشروطه خواهى در خوى رنگ انقلابى گرفت. میرزا جعفر زنجانى، به اتفاق شش تن از خوئیهاى مقیم قفقاز که در آن جا به حرکتهاى انقلابى پیوسته بودند وارد خوى شد و مردم را به قیام ترغیب کردند. همزمان با جریان مشروطه، جنگ خوى و ماکو که سیاست محمدعلى شاه بود، با شوراندن عشایر و ایجاد قتل و غارت در روستاها و اطراف شهرها مردم را از مشروطه رویگردان میکرد آغاز شد.
براى اجراى آن نقشه شوم، به تحریک سردار ماکو، کردها براى غارت به روستاهاى شمال خوى تاختند. خوى و ماکو رو در روى هم قرار گرفتند. خوى مشروطه خواه و ماکو طرفدار استبداد بود. در جنگى که در تاریخ ۲۱ شهریورماه ۱۲۸۶ خورشیدی در سکمن آباد خوى روى داد، مجاهدین شکست فاحشى از مستبدین خوردند. عده اى کشته و اسیر شدند. از جمله اسیران، میرزا جعفر زنجانى رهبر مجاهدین بود که بعد از چند روز اسارت او را کشتند.
مجاهدین با این شکست سخت به سمت خوى عقب نشینى کردند. خوف و هراس شهر را فراگرفت. در این میان، برخی از آیت الله میرزا ابراهیم دنبلى که داراى جایگاه مذهبى، سیاسى و مردمى بود انتظار پیوستن به مشروطه خواهان را داشتند، برخلاف انتظار آن دسته از مردم این عالم ربانى، با اختیار رویه بیطرفى به کارگشایى امور شرعى می پرداخت.
مجاهدین به تلافى شکست خودشان در سکمن آباد و کشته شدن میرزا جعفر زنجانى، میخواستند دست به کشتار مخالفان مشروطه یا کسانى که به این صفت شناخته می شدند، بزنند. در این گیر و دار، مرتضى نامى از مجاهدین افراطى در ۲۲ شهریورماه ۱۲۸۶ آقا میرزا ابراهیم دنبلى را به همراه آقاضیاء، خواهرزاده وى در منزل آقا میرزا ابراهیم به ضرب گلوله به شهادت رساند.
با توجه به اوضاع نابسامان آن روز، که بر شهر خوى حاکم بود جنازه آن مرد بزرگ تشییع نشد بلکه نماز توسط آقا سید علی اکبر موسوى خویى، پدر مرحوم آیت الله سید ابوالقاسم خویى بر جنازه ایشان اقامه شد و در حسینیه میرزا ابراهیم آقا که به نام این مرحوم نامگذارى شده و توسط وى ساخته شده بود مدفون گردید.
پس از گذشت چهار سال، هنگامى که خواستند جسم شریفش را بنا بر وصیت خودش، به نجف منتقل کنند در کمال حیرت سالم یافتند، بطورى که مأمورین مرزى عراق، مانع ورود جنازه شده و گفتند ما اجازه ورود جنازه تازه فوت شده را نداریم! با دادن مبلغى پول به مأمورین جسم شریفش در مقبره اى در وادى السلام نجف، کنار بقعه على بن میرزا خلیل تهرانى، که خود قبلاً آماده کرده بود مدفون گردید.
این عالم نامدار، از نوابغ روزگار و داراى صفات حمیده و اوصاف کثیره است. او از نظر اخلاق پیشواى صاحبان اخلاق و در جود و کرم، انفاق در راه خدا، و تواضع و پرهیزکارى یگانه روزگار بود. عالمى عابد، زاهدى متقى و شجاع بود و در گفتن حرف حق از هیچ مقامى پروا نداشت.
همه ساله نه تنها فقیران شهر را بلکه تمام اهل شهر را بدون استثناء اطعام میکرد و در ماه مبارک رمضان، به نوبت به هر یک از پیش نمازهاى شهر اقتدا مینمود. به کسانى که ورشکست می شدند کمک میکرد و هر کسی که نیاز به سرمایه داشت، برایش سرمایه فراهم می نمود.
هنگام صحبت کلمه من را هرگز به زبان نیاورده همواره از کلمه ما استفاده می کرد. از نظر مراعات آداب در اوج قرار داشت. آقا میرزا ابراهیم از دانشمندان مبارز جهان تشیع به شمار می رفت و در علوم اسلامی بویژه حکمت سرآمد علمای عصر خود بود. آقا میرزا ابراهیم معروف به شهید آذربایجانی، فرزند حسین خانواده محمدصادق خان دنبلی، در سال ۱۲۱۱ خورشیدی در خوی متولد شد و مقدمات علوم را در این شهر فرا گرفت. در سال ۱۲۲۵ خ برای تکمیل معلومات خود به نجف اشرف مشرف گردید و در جلسات درس شیخ انصاری حاضر شد و استفاده کامل برد و محضر شیخ محمدحسین کاظمی و شیخ مهدی نجفی را درک کرد و غالبا” از این دو عالم روایت میکرد.
پس از انجام فریضه حج و اتمام تحصیل به خوی بازگشت و به ترویج مذهب جعفری و امر به معروف و نهی از منکر و تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی پرداخت. فقیه ربانی با اینکه ثروت فراوانی داشت اما مثل مردم عادی زندگی می کرد. همه اموال خویش را در راه خدا وقف کرد و بیشتر املاک در شهر و روستا به نام وی وقف گردیده است.
او مرد ایثار و سخاوت بود و در هر ۲ سال ۱ بار به عتبات و عالیات می رفت و از امیرالمومنین سه چیز را می خواست ۱- فرزند صالح و گرنه بی فرزند بماند ۲- مال و ثروت فراوان که در راه خدا انفاق کند ۳- مرگش با شهادت باشد که هر ۳ خواسته او به اجابت رسید و مورد قبول درگاه حضرت احدیت واقع شد ( تا آخر عمر صاحب فرزندی نشد ) (همه چیز خود را در راه خدا وقف کرد) (سر انجام به شهادت رسید)
آیت الله شهید حاج میرزا ابراهیم طرفدار مشروطه مشروعه بود و با اعمال خلاف مجاهدین مشروطه خواه موافق نبود که در روز ۶ شعبان ۱۳۲۵ق برابر با ۲۲ شهریور ۱۲۸۶خ پیش از نماز ظهر به همراه خواهر زاده اش آقاضیاء برادر آیت الله حاج میرزا یحیی امام جمعه وقت خوی مورد اصابت گلوله تپانچه قرار گرفت و به شهادت رسید.
با کشته شدن این عالم ربانی مصیبت سهمگین بر پیکر اسلام و مسلمین وارد شد از جمله وقف های ایشان وقف قبرستان با غسالخانه در دروازه ماکو، پل قره قوشون در کوهپایه قره قوشون که هنوز هم موجود است، پل روستای سید تاج الدین، پل بولاماج بوده است. حسینیه میرزا ابراهیم که اکثر مراسم ها در این حسینیه برگزار میشود در خیابان امام در نبش کوچه نرسیده به مسجد آقا ابراهیم واقع شد.
حاج میرزا ابراهیم خویی سرانجام در بیست و دوم شهریور ۱۲۸۶ ش برابر با ششم شعبان ۱۳۲۵ ق در جریان مربوط به حوادث مشروطه در هفتاد و شش سالگی در خوی به شهادت رسید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
علیرغم این همه نام آوری، متأسفانه تاکنون هیچ سالگردی برای این عالم ربانی گرفته نشده و بزرگترین واقف خیراندیش خویی همچنان در زادگاهش در گمنامی بسر می برد.!!!
حجتالاسلام علی مصائبی در گفت و گو با فارس از برگزاری نخستین همایش بزرگداشت آیت‌الله میرزا ابراهیم خویی، شهید مشروطه در خوی خبر داد و گفت: این همایش با حضور نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه حجتالاسلام محمدی ۱۴ اسفند ماه در بقعه متبرکه شیخ نوایی خوی برگزار خواهد شد.
مدیر کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان غربی افزود: این همایش مقدمه‌ای برای برگزاری کنگره عظیمی در سال‌های آینده است تا همایشی با موضوع بزرگداشت علماء مورد اشاره برگزار شود.
انتهای پیام/
