به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز»؛ در میان همه تصمیم‌هایی که یک انسان می‌تواند در طول زندگی خود بگیرد، شاید هیچ‌کدام به‌اندازه اهدای عضو، نشانه‌ای از ایثار، نوع‌دوستی و فداکاری نباشد.
این تصمیم نه‌تنها جان انسان‌های دیگر را نجات می‌دهد، بلکه نمادی از تداوم حیات در جسمی دیگر است در جامعه‌ای که روزانه هزاران نفر در انتظار دریافت عضو مناسب به سر می‌برند، فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو، بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. با این حال، هنوز هم موانع فرهنگی، باورهای سنتی و کمبود آگاهی عمومی از جمله چالش‌هایی هستند که موجب می‌شوند بسیاری از افراد نسبت به این اقدام انسان‌دوستانه، تردید داشته باشند.
انتظار برای دریافت عضو، شاید یکی از سخت‌ترین آزمون‌های زندگی باشد. بیماران بسیاری که به دلیل نارسایی قلبی، کلیوی، کبدی یا ریوی، تنها راه نجاتشان پیوند عضو است، روزها و ماه‌ها را در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی سپری می‌کنند، به این امید که فردی در لحظه‌ای حساس، تصمیم به اهدای عضو بگیرد و فرصت دوباره‌ای برای زندگی به آنان بدهد.
بر اساس آمارهای رسمی، در کشور ما روزانه ده‌ها بیمار به دلیل نرسیدن عضو مناسب، جان خود را از دست می‌دهند؛ این در حالی است که سالانه صدها مورد مرگ مغزی در بیمارستان‌های کشور ثبت می‌شود که در صورت رضایت خانواده‌ها، می‌توانست به نجات جان بیماران منتظر کمک کند.
اما چرا هنوز فرهنگ اهدای عضو در جامعه به‌اندازه کافی نهادینه نشده است؟ یکی از دلایل اصلی، عدم آگاهی مردم نسبت به مفهوم مرگ مغزی و امکان اهدای عضو پس از آن است بسیاری از خانواده‌ها، به دلیل اطلاعات نادرست یا باورهای سنتی، نمی‌پذیرند که عزیزشان پس از مرگ مغزی، دیگر هیچ شانسی برای بازگشت به زندگی ندارد. این در حالی است که از نظر پزشکی، مرگ مغزی به معنای پایان حیات است و امکان بازگشت بیمار به زندگی وجود ندارد، اما در مقابل، اعضای سالم او می‌توانند جان چندین بیمار نیازمند را نجات دهند.
از سوی دیگر، نقش رسانه‌ها، سازمان‌های بهداشتی و نهادهای فرهنگی در ترویج فرهنگ اهدای عضو غیر قابل انکار است. هرچند در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای افزایش آگاهی عمومی در این زمینه صورت گرفته، اما هنوز هم نیاز به کارهای بیشتری احساس می‌شود. برگزاری برنامه‌های آموزشی، مستندهای تلویزیونی، مصاحبه با خانواده‌های اهداکنندگان و دریافت‌کنندگان عضو و همچنین تشویق افراد به دریافت کارت اهدای عضو، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به فرهنگ‌سازی در این حوزه کمک کند.
علاوه بر رسانه‌ها، نقش روحانیون، اساتید دانشگاه، پزشکان و چهره‌های تأثیرگذار نیز در این زمینه بسیار مهم است تبیین جایگاه اهدای عضو از منظر دینی و اخلاقی، می‌تواند بسیاری از نگرانی‌های خانواده‌ها را کاهش داده و آنان را به این باور برساند که این اقدام، نه‌تنها با ارزش‌های انسانی و دینی منافاتی ندارد، بلکه عملی پسندیده و ماندگار در مسیر نجات جان دیگران است.
در کنار همه این موارد، دریافت کارت اهدای عضو و ثبت‌نام در سامانه‌های مربوطه، یکی از ساده‌ترین راه‌هایی است که هر فرد می‌تواند برای اعلام آمادگی خود جهت اهدای عضو انجام دهد. اگرچه داشتن این کارت به‌تنهایی برای اهدا کافی نیست و تصمیم نهایی با خانواده فرد است، اما می‌تواند نشان‌دهنده تمایل شخصی باشد و در لحظه حساس تصمیم‌گیری، خانواده را در پذیرش این اقدام انسان‌دوستانه یاری کند.
فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو، فرآیندی زمان‌بر اما ضروری است که نیازمند همکاری همه اقشار جامعه، از جمله رسانه‌ها، مسئولان بهداشت و درمان، نهادهای فرهنگی و مردم است. در این مسیر، هر قدمی که در جهت افزایش آگاهی برداشته شود، می‌تواند به نجات جان یک انسان بینجامد؛ انسانی که شاید در همین لحظه، در گوشه‌ای از کشور، با امید به یک معجزه، در انتظار دریافت عضو مناسب باشد.
تصمیمی دشوار، اما حیاتی
محمدرضا اکبری، پدر یک جوان ۲۵ ساله که دچار مرگ مغزی شده و اعضای بدنش به چند بیمار نیازمند اهدا شده است، در گفتگو با خبرنگار «اروم نیوز» اظهار داشت: پسرم در یک تصادف رانندگی دچار مرگ مغزی شد پزشکان امیدی به بازگشت او نداشتند، اما ما می‌توانستیم با تصمیمی سخت، زندگی را به دیگران هدیه کنیم.
وی با اشاره به لحظات تلخ تصمیم‌گیری گفت: هیچ‌چیز سخت‌تر از این نبود که باور کنیم فرزندمان دیگر به زندگی بازنمی‌گردد، اما وقتی پزشکان گفتند که اعضای بدنش می‌تواند چند بیمار را از رنج و درد نجات دهد، تصمیم گرفتیم که این کار را انجام دهیم.
اکبری افزود: اکنون که می‌دانیم قلب او در سینه فردی دیگر می‌تپد و کلیه‌هایش جان دو بیمار را نجات داده است، آرامش بیشتری داریم اگر مردم بدانند که با این کار چه امیدی به دیگران می‌بخشند، شاید در چنین لحظاتی راحت‌تر تصمیم بگیرند.
انتظار تلخ برای دریافت عضو
سمانه رضایی، زن جوانی که به دلیل نارسایی کلیه سال‌هاست در لیست انتظار دریافت عضو قرار دارد، در گفتگو با خبرنگار «اروم نیوز» اظهار داشت: زندگی با بیماری نارسایی کلیه یعنی هر روز دیالیز، خستگی و امید به دریافت عضو. بارها نام افرادی را که دچار مرگ مغزی شده‌اند شنیده‌ایم، اما همچنان در انتظار نوبت خود هستم.
وی با بیان اینکه فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، افزود: هنوز بسیاری از خانواده‌ها در لحظات بحرانی تصمیم درستی نمی‌گیرند و اعضای عزیزانشان را اهدا نمی‌کنند. این در حالی است که هزاران بیمار در کشور منتظر دریافت عضو هستند.
رضایی گفت: تنها خواسته من این است که مردم آگاه شوند و بدانند که این کار، نجات جان انسان‌هاست. امیدوارم روزی که خبر دریافت کلیه‌ام را بشنوم، بتوانم زندگی جدیدی را آغاز کنم.
فرهنگ‌سازی، کلید نجات جان‌ها
حسین قربانی، یکی از شهروندان ارومیه‌ای که کارت اهدای عضو دریافت کرده است نیز در گفتگو با خبرنگار «اروم نیوز» اظهار داشت: متأسفانه هنوز بسیاری از مردم نمی‌دانند که مرگ مغزی با کما تفاوت دارد و فردی که دچار مرگ مغزی شده دیگر بازنمی‌گردد. این عدم آگاهی باعث شده که بسیاری از بیماران در لیست انتظار جان خود را از دست بدهند.
وی با تأکید بر لزوم گسترش آموزش و اطلاع‌رسانی در این زمینه افزود: بسیاری از کشورها موفق شده‌اند با فرهنگ‌سازی مناسب، میزان اهدای عضو را افزایش دهند، اما در ایران هنوز نیاز به کار بیشتری در این حوزه احساس می‌شود.
قربانی ادامه داد: من و همسرم چند سال پیش تصمیم گرفتیم کارت اهدای عضو بگیریم، چون معتقدیم اگر روزی اتفاقی برایمان بیفتد، حداقل بتوانیم جان چند انسان را نجات دهیم. امیدوارم این فرهنگ در بین مردم رواج بیشتری پیدا کند.
اهدای عضو؛ فرصتی برای نجات ۸ بیمار
خدیجه مخدومی سرپرست واحد فراهم‌آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی در جمع خبرنگاران گفت: هر بیمار مرگ مغزی می‌تواند با اهدای اعضای خود، زندگی را به هشت بیمار نیازمند بازگرداند.
وی همچنین با اشاره به آمار نگران‌کننده بیماران منتظر پیوند افزود: هر ۱۰ دقیقه یک بیمار به لیست انتظار دریافت عضو در کشور اضافه می‌شود و متأسفانه هر دو ساعت یک نفر از این لیست جان خود را از دست می‌دهد.
مخدومی با اشاره به روند افزایشی انجام پیوند در استان اظهار داشت: از سال ۱۳۸۳ تاکنون، ۲۳۷ مورد اهدای عضو در آذربایجان غربی به ثبت رسیده است و همچنین در این مدت، ۳۱۳ مورد پیوند کبد انجام شده که بیانگر پیشرفت چشمگیر در ظرفیت‌های پزشکی استان است.
سرپرست واحد فراهم‌آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی تصریح کرد: در سال جاری نیز ۳۳ مورد اهدای عضو و ۶۰ پیوند کلیه صورت گرفته است که نشان‌دهنده افزایش مشارکت خانواده‌های اهداکنندگان و همکاری بیشتر تیم‌های پزشکی در فرآیند پیوند اعضاست.
مخدومی در ادامه سخنان خود بر اهمیت فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو تأکید کرد و گفت: هیچ سازمان و نهادی به‌اندازه خانواده‌های اهداکنندگان نمی‌تواند در ترویج این فرهنگ نقش ایفا کند. این خانواده‌ها، با تصمیم شجاعانه خود، مسیر امید را برای بیماران نیازمند هموار می‌کنند.
وی همچنین بر ضرورت آگاه‌سازی عمومی و برگزاری برنامه‌های آموزشی در سطح استان تأکید کرد تا تعداد بیشتری از مردم به اهمیت اهدای عضو پی ببرند و در این امر خداپسندانه مشارکت کنند.
سرپرست واحد فراهم‌آوری اعضا و نسوج پیوندی در بخش پایانی سخنان خود از اقدامات حمایتی انجام‌شده برای خانواده‌های اهداکنندگان خبر داد و گفت: یکی از اقدامات مهم در راستای قدردانی از این خانواده‌ها، ارائه قبور رایگان به اهداکنندگان عضو بوده است. این اقدام، علاوه بر حمایت از خانواده‌های داغدار، گامی در جهت گسترش فرهنگ اهدای عضو و تشویق دیگران برای پیوستن به این مسیر انسانی محسوب می‌شود.
لزوم گسترش فرهنگ اهدای عضو
با توجه به افزایش نیاز به پیوند اعضا در کشور و آمار قابل‌توجه بیماران منتظر، لزوم آگاهی‌بخشی به جامعه و گسترش فرهنگ اهدای عضو بیش از پیش احساس می‌شود. خانواده‌هایی که در سخت‌ترین لحظات زندگی، تصمیم به اهدای عضو عزیزانشان می‌گیرند، نه‌تنها جان بیماران بسیاری را نجات می‌دهند، بلکه یاد و خاطره عزیزان خود را در جسمی دیگر زنده نگه می‌دارند.
انتهای خبر/ م
