حجت جباری در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز»؛ اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته برای مقابله با پیامدهای خشک‌شدن دریاچه ارومیه، کنترل کانون‌های تولید گرد و غبار به‌ویژه ریزگردهای نمکی در اطراف بستر دریاچه است.
وی تصریح کرد: این اقدام در هر دو استان آذربایجان‌غربی و شرقی، در دو سوی دریاچه، اجرا شد و نقش مؤثری در کاهش انتشار ریزگردها داشت و بخشی از این اقدامات توسط اداره‌کل حفاظت محیط زیست اجرا شد که حدود ۵۲۰ هکتار از اراضی هدف پروژه‌های کنترلی قرار گرفت.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی عنوان کرد: اما بخش عمده و مؤثرتری از فعالیت‌ها را اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری برعهده گرفت که در واقع مجری اصلی تثبیت کانون‌های بحرانی گرد و غبار است این همکاری بین‌دستگاهی از جمله نقاط قوت برنامه‌های احیای دریاچه به‌شمار می‌آید.
وی افزود: از جمله پروژه‌های موفق در این زمینه می‌توان به حفاظت فیزیکی از بستر و حاشیه دریاچه اشاره کرد که این پروژه از سال‌های گذشته با حضور ۴۰ نیروی فعال آغاز شد و در ادامه با توسعه دامنه فعالیت‌ها به شکل منسجم‌تری ادامه یافت.
جباری بیان کرد: با توجه به اینکه پارک ملی دریاچه ارومیه دارای مرزی به طول تقریبی ۵۷۰ کیلومتر است، عملیات حفاظت فیزیکی در عمق حدود هفت کیلومتری بستر خشک‌شده دریاچه و در دو بخش غربی و شرقی با جدیت دنبال شد و هدف اصلی این اقدامات، جلوگیری از ورود دام‌های سبک و سنگین به مناطق حساس، جلوگیری از تخریب پوشش خاکی و ممانعت از فعالیت‌های انسانی غیرمجاز در بستر دریاچه بود.
وی گفت: این اقدامات حفاظتی نه تنها مانع تسریع در تخریب بستر دریاچه شد بلکه از ایجاد کانون‌های جدید انتشار گرد و غبار نیز جلوگیری به عمل آورد و تجربه سال‌های گذشته به ما نشان داد که چنانچه بستر دریاچه در معرض چرای دام یا عملیات انسانی قرار گیرد، به‌سرعت سست شده و مستعد وزش بادهای نمکی و انتقال ذرات ریزگرد به مناطق مسکونی می‌شود.
جباری بیان کرد: خوشبختانه با اجرای این پروژه‌ها، بستر در بسیاری از مناطق حفاظت‌شده به وضعیت پایدارتری رسیده است و نمونه این موفقیت را می‌توان در مسیر جاده مهاباد مشاهده کرد؛ جایی که بخش‌هایی از دریاچه به‌واسطه بارندگی‌های سال‌های اخیر و حفاظت مناسب، دارای پوشش سبز شده و نشانه‌هایی از احیای طبیعی در آن پدیدار گشته است.
وی افزود: در کنار این اقدامات، پروژه‌های کاشت گونه‌های مقاوم مانند گز و تاغ نیز در نقاط مختلف انجام شده است برای نمونه، در منطقه جبل و جاده سلماس، حدود ۴۸۰ هکتار از اراضی با گونه‌های بومی و مقاوم پوشش داده شده که نقش بسزایی در تثبیت خاک و کاهش کانون‌های بحرانی داشته است.
جباری گفت: همچنین اداره‌کل منابع طبیعی نیز در مناطق بحرانی مشابه، از همین گونه‌های بومی استفاده کرده و با اجرای طرح‌های نهال‌کاری موفق به تثبیت بخش‌های گسترده‌تری از خاک شده‌اند. البته این پروژه‌ها نیازمند تداوم و تأمین اعتبار سالانه هستند، اما متأسفانه در دو سال گذشته تخصیص اعتبارات لازم برای ادامه این طرح‌ها صورت نگرفته است.
وی گفت: با وجود محدودیت منابع مالی و نیروی انسانی، اداره‌کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی همچنان بر اساس وظایف ذاتی خود، به اجرای طرح‌های حفاظت فیزیکی ادامه داده است. این در حالی است که کمبود نیروی انسانی یکی از چالش‌های اصلی پیش‌روی این اداره است و بدون افزایش منابع انسانی، تداوم پوشش حفاظتی در گستره‌ای به این وسعت امکان‌پذیر نیست.
جباری افزود: علاوه بر کنترل کانون‌های گرد و غبار، یکی دیگر از اقدامات مهم در راستای حفاظت از منابع آبی و احیای دریاچه، حفاظت از جریان آب انتقال‌یافته به دریاچه از طریق تونل کانی‌سیب است آب پس از طی مسیر ۳۷ کیلومتری از تونل، وارد کانال بتنی به طول ۱۱ کیلومتر می‌شود.
وی بیان کرد: در روزهای گذشته و با آغاز رهاسازی آب، برخی کشاورزان اطراف قصد برداشت غیرقانونی از این منابع را داشتند که با حضور به‌موقع نیروهای محیط زیست، آب منطقه‌ای و نیروهای انتظامی، از این اقدام جلوگیری شد اکنون این جریان حیاتی به سمت دریاچه ادامه دارد و نقش مهمی در تأمین نیاز آبی آن دارد.
جباری گفت: خوشبختانه در کنار اقدامات استانی، استان‌های همجوار نیز در قالب تعریف پروژه‌های مشترک و همکاری‌های منطقه‌ای، همراهی خوبی با برنامه‌های احیای دریاچه داشته‌اند. هم‌اکنون حدود ۳۰ نفر از نیروهای حفاظت پارک ملی در هر دو سوی شرقی و غربی در حال پایش مستمر هستند.
وی عنوان کرد: اقدامات انجام‌شده، به‌ویژه در زمینه کنترل شن‌های روان و گرد و غبار، موفقیت‌آمیز بوده و شدت پدیده‌های ریزگردی که در سال‌های ۹۲ و ۹۳ تجربه شد، اکنون بسیار کاهش یافته است. اما این یک پروژه مقطعی نیست و لازم است به‌عنوان یک اقدام مستمر و پایدار، حفاظت فیزیکی و تثبیت بستر دریاچه تا احیای کامل ادامه یابد.
انتهای خبر/ م
