به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز» طرح نهضت ملی مسکن، به عنوان یکی از برنامه‌های کلیدی دولت سیزدهم، با هدف تأمین مسکن برای اقشار کم درآمد و متوسط جامعه، در سراسر کشور به اجرا درآمد. آذربایجان غربی نیز با توجه به نیاز بالای مسکن، به ویژه در مناطق شهری و روستایی، سهم قابل‌توجهی در این طرح داشته است. در این گزارش، روند اجرای این طرح در استان، میزان پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها، چالش‌های موجود و اقدامات انجام‌شده برای تأمین امنیت پروژه‌ها بررسی می‌شود.
تصویب و آغاز طرح در آذربایجان غربی
طرح نهضت ملی مسکن در آذربایجانغربی با هدف ساخت ۲۰۳ هزار و ۹۲۹ واحد مسکونی در مدت چهار سال تصویب شد. این پروژه‌ها در قالب‌های مختلفی از جمله مسکن شهری، روستایی، بازآفرینی شهری، خودمالکی و استیجاری در ۴۸ شهر استان اجرا می‌شوند. در این راستا طبق گفته مدیرکل وقت برای تمامی متقاضیان زمین تأمین و اراضی مورد نیاز برای ساخت ۱۸۰ هزار واحد مسکونی احصا و تأمین شده است.
تا پایان سال ۱۴۰۳، در آذربایجان غربی، عملیات ساخت یک هزار و ۷۳۱ واحد مسکونی در قالب نهضت ملی مسکن آغاز شده است. از این تعداد، ۱۴۰۹ واحد به مرحله اجرای اسکلت رسیده و یک هزار و ۵۱۰ واحد نیز عملیات فونداسیون آن‌ها به پایان رسیده است . همچنین، ۲۵۰ واحد مسکونی آماده تحویل به متقاضیان است.
تعداد متقاضیان و وضعیت ثبت‌نام
تعداد متقاضیان ثبت‌نامی در طرح نهضت ملی مسکن در آذربایجان غربی به ۱۶۸ هزار و ۴۷۴ نفر رسیده است که از این تعداد، ۳۳ هزار و ۱۸۴ نفر واجد شرایط نهایی هستند. از این تعداد، ۷ هزار و ۹۵۲ خانوار مبلغ اولیه ۴۰۰ میلیون ریال را واریز کرده‌اند و برای ۷ هزار و ۱۲۹ خانوار قرارداد ساخت واگذار شده است.
چالش‌های امنیتی در پروژه‌ها
با توجه به اهمیت تأمین امنیت پروژه‌های مسکن ملی، به ویژه در مناطق مرزی و روستایی، اقدامات مختلفی برای مقابله با تهدیدات احتمالی انجام شده است. در برخی مناطق، به ویژه در شهرهای مرزی مانند ماکو و سردشت، مشکلاتی نظیر سرقت مصالح ساختمانی و تخریب تجهیزات وجود داشته است. برای مقابله با این مشکلات، هماهنگی‌های لازم با نیروهای انتظامی و مرزبانی انجام شده و گشت‌های امنیتی در اطراف پروژه‌ها افزایش یافته است.
طرح نهضت ملی مسکن در آذربایجان غربی با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه، با چالش‌هایی همچون کمبود نقدینگی متقاضیان مواجه است. تأمین مسکن برای اقشار کم درآمد و متوسط جامعه، به ویژه در مناطق مرزی و روستایی، نیازمند توجه ویژه و همکاری همه‌جانبه است.
بررسی روند تخصیص زمین و چالش‌های حقوقی
یکی از محورهای اصلی موفقیت در اجرای طرح نهضت ملی مسکن، تخصیص به موقع و بدون مانع زمین‌های دولتی است. در آذربایجان غربی، هرچند تأمین زمین تا حدود زیادی انجام شده، اما در برخی مناطق همچون ارومیه، نقده و خوی با مشکلات حقوقی مربوط به مالکیت اراضی روبرو شده‌ایم. برخی از زمین‌ها که در اختیار نهادهای نظامی یا دستگاه‌های اجرایی بوده، هنوز به صورت کامل آزادسازی نشده‌اند و همین موضوع سبب تأخیر در آغاز پروژه‌های جدید شده است.
نقش بخش خصوصی در تسریع روند ساخت‌وساز
با توجه به محدودیت منابع دولتی و تورم ساخت و ساز، مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های نهضت ملی مسکن می‌تواند یک راهکار کارآمد تلقی شود. در برخی مناطق استان، از جمله پیرانشهر و سلماس، مشارکت سازندگان محلی در قالب قراردادهای مشارکت مدنی باعث تسریع در پیشرفت پروژه‌ها شده است. با این حال، نبود مشوق‌های مالی کافی، ضمانت اجرایی ضعیف قراردادها و مشکلات در تأمین مصالح ساختمانی، مانعی جدی برای توسعه این الگو در سایر شهرهاست.
وضعیت زیرساخت‌های شهری در پروژه‌های جدید
یکی از دغدغه‌های مهم متقاضیان، فراهم نبودن زیرساخت‌های شهری نظیر آب، برق، گاز و راه‌های دسترسی در اطراف پروژه‌های نهضت ملی مسکن است. در شهرهایی مانند بوکان و میاندوآب، ساکنان پروژه‌های نیمه‌تمام از نبود آسفالت، نبود سیستم دفع فاضلاب، و نبود دسترسی به خدمات عمومی شکایت دارند. در مواردی، خانه‌ها آماده تحویل شده‌اند اما نبود انشعابات، مانع سکونت واقعی مردم در آن‌ها شده است.
آینده نهضت ملی مسکن
اگرچه طرح نهضت ملی مسکن در آذربایجان غربی با چالش‌هایی روبه‌رواست، اما به عنوان یک ظرفیت بزرگ برای کاهش فاصله طبقاتی، تثبیت جمعیت در مناطق مرزی و ارتقای کیفیت زندگی قابل چشم‌پوشی نیست. دولت باید با شفاف‌سازی فرایندها، افزایش نظارت بر پیمانکاران، و به کارگیری سیستم‌های نوین مدیریتی، گام‌های اساسی در تثبیت این پروژه بردارد.
در نهایت، آنچه مسیر موفقیت را روشن می‌کند، تعامل مؤثر میان مردم، دولت، بخش خصوصی و نهادهای محلی است؛ تعاملی که می‌تواند نهضت ملی مسکن را از یک پروژه عمرانی صرف، به یک حرکت اجتماعی عمیق تبدیل کند.
کمبود آورده شخصی مشکل پروژه‌های نهضت ملی مسکن
پیمان آرامون، مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان غربی، در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز» با اشاره به آخرین وضعیت پروژه‌های نهضت ملی مسکن در استان، اظهار کرد: میزان نهایی آورده شخصی متقاضیان بسته به زمان اتمام پروژه متفاوت است و به طور میانگین بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان برآورد می‌شود. این مبلغ ممکن است به دلیل شرایط توپوگرافی منطقه و سختی اجرای پروژه تا ۷۰۰ یا حتی ۸۰۰ میلیون تومان نیز افزایش یابد.
وی افزود: نوع پروژه، موقعیت زمین و پیچیدگی‌های فنی در تعیین میزان دقیق آورده شخصی نقش مهمی دارد.
آرامون گفت: مهم‌ترین عامل رکود در پروژه‌های نهضت ملی مسکن در استان، کمبود آورده شخصی از سوی متقاضیان بوده است.
وی با اشاره به حضور وزیر راه و شهرسازی در آذربایجان غربی گفت: در پی برگزاری جلسات مستمر پس از تعطیلات نوروز، برخی از مشکلات مربوط به بانک‌های عامل شناسایی و تا حدی مرتفع شده‌اند. وی ابراز امیدواری کرد که بانک‌ها تا پایان اردیبهشت‌ماه مشکلات پرداخت تسهیلات را به طور کامل رفع کنند.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان غربی با بیان اینکه پروژه‌های نهضت ملی مسکن در چندین سایت در سطح استان در حال اجرا هستند، از افتتاح نمادین حدود ۵ هزار واحد مسکونی همزمان با سفر وزیر به استان خبر داد.
وی همچنین از پیشرفت فیزیکی متوسط پروژه‌ها در استان سخن گفت و دو پروژه رسالت و آزادی ارومیه را نمونه‌هایی از پروژه‌های موفق عنوان کرد که بخشی از آن‌ها در هفته دولت و بخشی دیگر در ایام دهه فجر به بهره‌برداری خواهد رسید.
آرامون از متقاضیان خواست تا در اسرع وقت نسبت به تزریق آورده شخصی اقدام کنند تا روند ساخت‌وساز با سرعت بیشتری دنبال شود.
وی همچنین تأکید کرد: پیمانکاران ملزم به اجرای تعهدات خود هستند و در جلسات متعدد بر این موضوع تاکید شده است. برخی پیمانکاران نیز در صورت ناتوانی در اجرای پروژه جایگزین شده‌اند.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان غربی در پایان خاطرنشان کرد: نظارت مستمر و دقیق بر اجرای پروژه‌ها وجود دارد تا واحدهای باکیفیت به متقاضیان تحویل داده شود. با این حال، در بخش انبوه‌سازی همچنان چالش‌هایی وجود دارد که تلاش می‌شود با تعامل میان نهادها و پیمانکاران، این موانع برطرف شوند.
آرامون همچنین تصریح کرد: وزارت راه و شهرسازی و اداره‌کل استان به طور مستمر در حال رصد و بررسی روند پیشرفت پروژه‌های نهضت ملی مسکن هستند. هدف اصلی، تکمیل به موقع واحدها و تحویل آن‌ها به متقاضیان با حفظ استانداردهای کیفیت است. به همین منظور، در جلسات کارشناسی، مسائل مربوط به تأمین مصالح، زمان‌بندی اجرایی و هم‌افزایی میان پیمانکاران و بانک‌ها به‌صورت ویژه دنبال می‌شود.
وی با اشاره به مزیت‌های پروژه‌های استان افزود: برخلاف بسیاری از استان‌ها، هزینه‌های ساخت در آذربایجان غربی پایین‌تر است و همین موضوع می‌تواند به نفع متقاضیان باشد، مشروط بر آنکه آورده شخصی آن‌ها به موقع تأمین شود. آرامون تأکید کرد: حمایت دولت و تسهیل در پرداخت تسهیلات بانکی زمانی مؤثر خواهد بود که متقاضیان نیز در روند پیشرفت پروژه نقش فعال‌تری ایفا کنند.
مدیرکل راه و شهرسازی استان در پایان با اشاره به اینکه نهضت ملی مسکن یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های عمرانی کشور است، گفت: موفقیت این طرح نیازمند همکاری سه‌جانبه میان دولت، متقاضیان و بخش خصوصی است. وی اطمینان داد که با تداوم نظارت، پیگیری تعهدات و افزایش تعاملات، موانع موجود برطرف و زمینه برای تحویل هر چه سریع‌تر واحدهای مسکونی فراهم خواهد شد.
عدم تخصیص تسهیلات بانکی مشکل اصلی نهضت ملی مسکنج
پریسا مولوی، یکی از متقاضیان طرح نهضت مسکن ملی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «اروم‌نیوز» گفت: متأسفانه با وجود وعده‌های متعدد مسئولان، روند اجرای پروژه‌های طرح نهضت مسکن با مشکلات متعددی همراه است که موجب کندی پیشرفت کارها شده است.
وی افزود: عدم تخصیص به موقع تسهیلات بانکی، مشکلات حقوقی در زمینه واگذاری زمین و نبود نظارت مؤثر بر عملکرد ساخت‌وساز از مهم‌ترین چالش‌هایی است که اعضا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این مشکلات باعث افزایش هزینه‌ها و نارضایتی متقاضیان شده است.
وی در پایان خواستار ورود جدی‌تر مسئولان استانی و کشوری به این موضوع شد و تأکید کرد: نباید اجازه داد مشکلات مدیریتی و اجرایی، اعتماد مردم به طرح‌های ملی را خدشه‌دار کند.
تسهیلات بانکی چالش اصلی طرح نهضت ملی مسکن
طیبی‌فر رئیس اداره نظارت بر طرح‌های مسکن و بازآفرینی شهری آذربایجان غربی با اشاره به روند اجرایی طرح نهضت ملی مسکن در این استان، اعلام کرد: اجرای این طرح با جدیت در حال پیگیری است.
وی با اشاره به وضعیت ثبت‌نام‌کنندگان، اظهار داشت: تاکنون ۳۹ هزار و ۱۶۰ نفر در استان واجد شرایط طرح نهضت ملی مسکن شناخته شده‌اند که از این میان ۲۳ هزار و ۷۷۵ نفر حائز شرایط هستند و ۲۴ هزار و ۵۳۴ نفر نیز آورده اولیه خود را تکمیل کرده‌اند.
طیبی‌فر افزود: از مجموع یک‌هزار و ۹۹۲ هکتار زمین در نظر گرفته‌شده برای این طرح، تاکنون یک‌هزار و ۳۲ هکتار زمین با ظرفیت ساخت ۴۳ هزار و ۵۹۰ واحد مسکونی آماده‌سازی شده و متقاضیان می‌توانند ساخت‌وساز را آغاز کنند.
به گفته رئیس اداره نظارت بر طرح‌های مسکن و بازآفرینی شهری آذربایجان غربی در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت از جمله ارومیه، خوی، سلماس، بوکان، مهاباد و شاهین‌دژ، مسئولیت اجرای طرح بر عهده اداره کل راه و شهرسازی است. در سایر شهرها، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به‌عنوان متولی اجرای طرح فعالیت می‌کند.
وی ادامه داد: تاکنون عملیات اجرایی ساخت ۱۶ هزار و ۷۴ واحد مسکونی در استان آغاز شده که از این تعداد، ۷ هزار و ۵۰۸ واحد وارد مرحله عقد قرارداد مدنی شده‌اند. در پروژه‌های انبوه‌سازی در شهرهای بزرگ استان، میانگین پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها به حدود ۳۰ درصد رسیده است.
رئیس اداره نظارت بر طرح‌های مسکن استان با اشاره به یکی از چالش‌های اصلی این طرح گفت: یکی از مشکلات موجود، عدم همکاری برخی بانک‌های عامل در پرداخت تسهیلات بانکی به متقاضیان است که موجب کندی در روند پیشرفت پروژه‌ها شده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بر اساس تجربیات گذشته، از واگذاری پروژه‌های انبوه‌سازی به تعاونی‌های فاقد صلاحیت پرهیز شده و اکنون صرفاً شرکت‌های ساختمانی دارای مجوز رسمی انبوه‌سازی، مجاز به اجرای پروژه‌های نهضت ملی مسکن هستند. همچنین ادامه روند ساخت‌وسازها منوط به تامین به موقع آورده متقاضیان است.
گزارش از رقیه وکیلی
انتهای خبر/ وج
