به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز»، در روزگارانی که جهان با چالش‌های پیچیده زیست محیطی و اقلیمی دست و پنجه نرم می‌کند، آب به‌عنوان حیاتی‌ترین عنصر بقا، بیش از پیش در معرض تهدید قرار گرفته است.
ایران، سرزمینی با اقلیمی خشک و نیمه‌خشک، حالا برای پنجمین سال پیاپی، درگیر خشکسالی مزمن و کاهش محسوس منابع آبی است استان آذربایجان‌غربی نیز از این بحران مستثنا نیست و نشانه‌های بحران، در بسیاری از نقاط استان به‌ویژه در کلان‌شهر ارومیه، به‌روشنی قابل مشاهده است.
کم‌آبی دیگر صرفاً یک هشدار یا موضوع قابل‌بحث نیست؛ بلکه به بحرانی فراگیر بدل شده که پیامدهای آن نه‌تنها زندگی روزمره شهروندان، بلکه روند توسعه پایدار، امنیت غذایی، بهداشت عمومی و حتی ثبات اجتماعی را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است در چنین شرایطی، اهمیت مدیریت مصرف و تغییر نگرش مردم نسبت به منابع آب بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
آمارهایی که از سوی مسئولان شرکت آب و فاضلاب آذربایجان‌غربی ارائه شده، زنگ خطر را به‌صدا درآورده‌اند مصرف بیش از دو برابری نسبت به الگوی استاندارد در ارومیه، کاهش چشمگیر حجم سدها، تراز منفی سفره‌های زیرزمینی و فشار مضاعف بر تأسیسات آبرسانی، نشانه‌هایی روشن از ورود به مرحله خطر است. افزون بر این، برخی شهرها مانند بوکان نیز با وضعیت «تولید برابر با مصرف» روبه‌رو هستند؛ شرایطی که به معنای شکننده بودن تمام نظام آبرسانی در صورت کوچک‌ترین نوسان در ورودی یا خروجی است.
از سوی دیگر، شرکت آب و فاضلاب استان تلاش کرده تا با اجرای پروژه‌های متعدد از جمله تجهیز چاه‌ها در ۴۸۲ روستا، بهره‌برداری حداکثری از منابع موجود، توسعه تصفیه‌خانه‌ها و نظارت مستمر بر کیفیت آب، بخشی از این چالش‌ها را مدیریت کند. با این حال، بدون همکاری مردم، هیچ اقدام مهندسی و مدیریتی قادر به نجات منابع آب نخواهد بود.
آنچه اکنون بیش از هر چیز نیاز داریم، نه تنها زیرساخت بلکه «فرهنگ مصرف بهینه» است؛ فرهنگی که مردم را از مصرف روزانه بیش از ۲۲۵ لیتر در ارومیه، به مصرفی منطقی، مسئولانه و سازگار با اقلیم هدایت کند. مسئولان هشدار داده‌اند که اگر الگوی مصرف اصلاح نشود، حتی تابستان جاری نیز ممکن است با تنش‌های آبی جدی مواجه شود.
در ادامه، گفتگویی تفصیلی با لطیف خوش‌سیرت، سرپرست شرکت آب و فاضلاب آذربایجان‌غربی، در خصوص وضعیت کنونی، چالش‌ها، اقدامات انجام‌شده و ضرورت مشارکت مردم در مدیریت مصرف آب تنظیم شده است.
اروم نیوز؛ وضعیت کنونی منابع آب در استان به‌ویژه در ارومیه چگونه است؟
خوش‌سیرت: کشور در پنجمین سال پیاپی خشکسالی قرار دارد و متأسفانه آذربایجان‌غربی هم از این قاعده مستثنا نیست. تغییرات اقلیمی، کاهش نزولات آسمانی و گرم‌تر شدن تابستان‌ها باعث شده منابع آب استان تحت فشار بی‌سابقه‌ای قرار بگیرد. در حال حاضر، منابع آبی ما محدود و پرمصرف است؛ در نتیجه، نیازمند همکاری جدی مردم در مدیریت مصرف هستیم.
در چنین شرایطی، مدیریت منابع آب تنها بر عهده دستگاه‌های اجرایی نیست، بلکه یک مسئولیت جمعی است که مشارکت آگاهانه شهروندان را می‌طلبد. استفاده هوشمندانه از آب در منازل، باغات، واحدهای تولیدی و تجاری می‌تواند نقش بسزایی در کاهش فشار بر تأسیسات آبرسانی ایفا کند. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که هرگاه مردم با درک درست از شرایط وارد میدان شده‌اند، عبور از دوره‌های کم‌آبی با کمترین تنش ممکن بوده است؛ بنابراین نهادینه‌سازی فرهنگ مصرف بهینه، گامی مهم در مسیر تاب‌آوری استان در برابر تنش‌های آبی آینده خواهد بود.
اروم نیوز؛ میزان مصرف آب در ارومیه چقدر با الگوی استاندارد فاصله دارد؟
خوش‌سیرت: آمار تیرماه امسال نشان می‌دهد که سرانه مصرف آب در ارومیه به ۲۲۵ لیتر در شبانه‌روز برای هر نفر رسیده است، در حالی‌که میزان استاندارد در اقلیم ما تنها ۱۳۰ لیتر است این یعنی مصرف فعلی تقریباً دو برابر میزان مجاز است و اگر روند اصلاح نشود، در تأمین پایدار آب دچار مشکل خواهیم شد.
اروم نیوز؛ در سطح کلان شهر ارومیه چه حجمی از آب در ماه مصرف می‌شود؟
خوش‌سیرت: با جمعیت حدود یک میلیون نفری، مصرف آب ارومیه ماهانه به ۶ میلیون مترمکعب رسیده است. این در حالی است که بر اساس استانداردهای جمعیتی و اقلیمی، باید حدود ۴ میلیون مترمکعب مصرف داشته باشیم. این اختلاف ۲ میلیونی فشار زیادی بر سیستم آبرسانی وارد کرده است.
اروم نیوز؛ منابع تأمین آب ارومیه از کجا تأمین می‌شود؟
خوش‌سیرت: در حال حاضر، حدود ۷۰ درصد آب مصرفی شهر ارومیه از طریق تصفیه‌خانه‌ها و ۳۰ درصد از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود تمام این منابع با حداکثر ظرفیت در حال بهره‌برداری هستند و همکاران ما به‌صورت شبانه‌روزی تلاش می‌کنند تا وضعیت موجود حفظ شود.
اروم نیوز؛ در زمینه توسعه زیرساخت‌ها چه اقداماتی در دست اجرا دارید؟
خوش‌سیرت: اجرای فاز دوم تصفیه‌خانه گلشهر از پروژه‌های مهم ماست که انتظار می‌رود تا اوایل سال آینده به بهره‌برداری برسد. این پروژه نقش مهمی در افزایش ظرفیت تأمین آب سالم و پایدار ایفا خواهد کرد. ضمناً کیفیت آب هم خط قرمز ماست و به‌صورت مداوم توسط آزمایشگاه شرکت و معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی نظارت می‌شود.
اروم نیوز؛ وضعیت روستاها به چه صورت است و چه اقداماتی در آنجا انجام شده؟
خوش‌سیرت: در ۴۸۲ روستا، پروژه‌های حفاری چاه، تجهیز ایستگاه‌ها و خطوط انتقال در دست اجراست. خوشبختانه در سفر اخیر ریاست‌جمهوری نزدیک به ۱۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای آبرسانی روستایی تخصیص داده شد. این نگاه ویژه دولت و استاندار محترم، روند پروژه‌ها را سرعت داده است.
سؤال: بوکان را در میان شهرهای بحران‌دار معرفی کرده‌اید، چرا؟
خوش‌سیرت: در شهر بوکان، وضعیت «سر به سر» است؛ یعنی میزان تولید آب دقیقاً برابر با مصرف است این وضع بسیار شکننده است و به همین دلیل، پروژه خط دوم انتقال آب با فوریت و در سه جبهه کاری به‌صورت جهادی در حال اجراست تا تأمین آب پایدار برای این شهر تضمین شود.
سؤال: ذخایر سدهای استان در چه وضعیتی قرار دارند؟
خوش‌سیرت: متأسفانه ذخایر سدهای مهمی مانند سد بوکان و مهاباد به‌شدت کاهش یافته است این کاهش منابع پشت سدها، خود یکی دیگر از نشانه‌های وضعیت هشدار در استان است و همزمان نیازمند مشارکت مردم برای مدیریت صحیح مصرف آب هستیم.
ادامه این روند نه‌تنها تأمین آب شرب را در ماه‌های آینده با چالش مواجه خواهد کرد، بلکه بر بخش‌های کشاورزی، زیست‌محیطی و حتی تولید برق نیز تأثیرات منفی خواهد گذاشت. کاهش آب پشت سدها به معنای فشار بیشتر بر منابع زیرزمینی و احتمال فرونشست زمین در برخی مناطق است؛ پدیده‌ای جبران‌ناپذیر که پیامدهای آن نسل‌های آینده را نیز درگیر خواهد کرد. از این‌رو، مشارکت همگانی در مصرف بهینه آب، به یک وظیفه ملی و استانی تبدیل شده است.
اروم نیوز؛ وضعیت روستاها به چه صورت است و چه اقداماتی در آنجا انجام شده؟
خوش‌سیرت: در ۴۸۲ روستا، پروژه‌های حفاری چاه، تجهیز ایستگاه‌ها و خطوط انتقال در دست اجراست. خوشبختانه در سفر اخیر ریاست‌جمهوری نزدیک به ۱۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای آبرسانی روستایی تخصیص داده شد. این نگاه ویژه دولت و استاندار محترم، روند پروژه‌ها را سرعت داده است.
اروم نیوز؛ پیام شما به مردم در این شرایط بحرانی چیست؟
خوش‌سیرت: مردم استان باید بدانند که با صرفه‌جویی در مصرف آب، می‌توانیم تابستان جاری را بدون تنش آبی پشت سر بگذاریم. شرکت آب و فاضلاب وظیفه خود را انجام داده، اما موفقیت این مسیر در گروی همراهی مردم است. تغییر الگوی مصرف دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است.
از همین رو، هر خانواده، هر شهروند و حتی هر واحد صنفی می‌تواند با اقدامات ساده اما مؤثر، در حفظ منابع آبی سهیم باشد؛ اقداماتی مانند استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف، پرهیز از شست‌وشوی غیرضروری معابر، مدیریت مصرف در ساعات اوج و آموزش فرزندان درباره اهمیت آب، می‌توانند تأثیر بسزایی داشته باشند. امروز دیگر مدیریت مصرف تنها یک توصیه نیست، بلکه ضامن پایداری زندگی در شهرها و روستاهای استان و حفظ حق آیندگان از این منبع حیاتی است.
گفتگو و تنظیم از: نجیبه معصومی سرای
انتهای خبر/م
