به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز» رقیه وکیلی در یادداشتی نوشت: راهپیمایی اربعین، پدیده‌ای بی‌نظیر است که هر ساله با حضور میلیون‌ها نفر از سراسر جهان، به‌ویژه ایرانیان، در مسیر نجف تا کربلا برگزار می‌شود. این رویداد عظیم، فراتر از یک مناسک مذهبی، به یک گردهمایی بزرگ انسانی و فرهنگی تبدیل شده که ظرفیت‌های بی‌بدیلی برای تقویت انسجام ملی و همبستگی اجتماعی در ایران دارد. در شرایطی که منطقه خاورمیانه همواره درگیر تنش‌ها و چالش‌های ژئوپلیتیکی است، درک و بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها برای مقابله با بحران‌های احتمالی، حیاتی‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.
از منظر جامعه‌شناختی و سیاسی، اربعین به مثابه یک کاتالیزور قدرتمند برای همبستگی ملی عمل می‌کند. میلیون‌ها زائر با گرایش‌ها و طبقات اجتماعی متفاوت، در یک هدف مشترک و در یک مسیر واحد گام برمی‌دارند. این تجربه جمعی، احساس تعلق به یک هویت بزرگ‌تر را تقویت می‌کند، مرزهای اجتماعی را کمرنگ می‌سازد و حس همدردی و تعاون را در میان شرکت‌کنندگان نهادینه می‌کند. این انسجام، در بزنگاه‌های تاریخی و در مواجهه با تهدیدات خارجی، می‌تواند به سرمایه‌ای عظیم برای دولت و ملت تبدیل شود. هنگامی که جامعه‌ای از درون منسجم و هم‌افزاست، مقاومت و تاب‌آوری آن در برابر فشارهای بیرونی به مراتب افزایش می‌یابد.
حال، اگر سناریوی «جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل» را به‌عنوان یک آزمون احتمالی برای انسجام ملی در نظر بگیریم، نقش اربعین برجسته‌تر می‌شود. در چنین شرایطی، که کشور درگیر یک رویارویی نظامی کوتاه اما شدید است، حفظ آرامش داخلی، همبستگی مردم با نیروهای نظامی و امنیتی، و مقابله با جنگ روانی دشمن از اهمیت بالایی برخوردار است. تجربه اربعین، با تقویت روحیه ایثار، ازخودگذشتگی و وحدت، می‌تواند به‌عنوان یک پشتوانه مهم برای جامعه در شرایط بحرانی عمل کند. مردمی که سال‌ها در راهپیمایی اربعین، سختی‌ها را تحمل کرده و برای یک هدف مشترک قدم برداشته‌اند، در زمان بحران نیز توانایی بیشتری برای مقاومت و حفظ انسجام خود خواهند داشت.
در واقع، اربعین یک تمرین بزرگ ملی برای مواجهه با چالش‌هاست. این رویداد، نه تنها به تقویت بعد معنوی جامعه کمک می‌کند، بلکه به‌طور غیرمستقیم، زیرساخت‌های روانی و اجتماعی لازم برای مقاومت در برابر فشارهای خارجی را نیز فراهم می‌آورد. ظرفیت‌های اربعین در بسیج مردمی، ایجاد شبکه‌های ارتباطی گسترده و تقویت حس هویت مشترک، می‌تواند در شرایط بحرانی به ابزاری قدرتمند برای مدیریت بحران و حفظ انسجام ملی تبدیل شود.
بنابراین، توجه به پتانسیل‌های پنهان اربعین در تقویت انسجام ملی، و بهره‌برداری هوشمندانه از آن، می‌تواند ایران را در مواجهه با هرگونه تهدید احتمالی در آینده، از جمله سناریوهایی مانند جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، مقاوم‌تر و قوی‌تر سازد. این رویداد، تنها یک مراسم مذهبی نیست؛ بلکه یک نیروی پنهان برای استحکام بخشی به بنیان‌های اجتماعی و ملی ایران در برابر تلاطم‌های منطقه‌ای است.
علاوه بر جنبه‌های اجتماعی و روانی، اربعین دارای ابعاد امنیتی و استراتژیک نیز هست. برگزاری هر ساله این راهپیمایی عظیم با وجود تمام تهدیدات امنیتی در منطقه، خود نشانه‌ای از توانایی بالای ایران و عراق در مدیریت رویدادهای بزرگ و تأمین امنیت جمعی است. این تجربه موفق، به طور غیرمستقیم، پیامی روشن به دشمنان منطقه می‌دهد که جامعه‌ای با چنین ظرفیت بسیج‌پذیری و همکاری جمعی، به راحتی قابل تضعیف نیست. در سناریوی یک “جنگ ۱۲ روزه”، جایی که سرعت عمل، واکنش سریع و حمایت بی‌دریغ مردمی از نیروهای دفاعی حیاتی است، همین توانایی بسیج‌پذیری که در اربعین به نمایش گذاشته می‌شود، می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
دولت‌ها و نهادهای مربوطه در ایران، با درک عمیق این ظرفیت‌ها، باید اربعین را نه تنها به‌عنوان یک رویداد مذهبی، بلکه به عنوان یک پروژه ملی استراتژیک مورد حمایت و تقویت قرار دهند. این حمایت شامل تسهیلگری در سفر زائران، ارتقای زیرساخت‌ها و مهم‌تر از همه، حمایت از بُعد فرهنگی و وحدت‌بخش این حرکت است. در همین راستا، باید از هرگونه تلاش برای تقلیل اربعین به یک رویداد صرفاً سیاسی یا جناحی پرهیز کرد تا ماهیت فراگیر و وحدت‌بخش آن حفظ شود. زیرا قدرت اربعین در گستردگی و شمول آن نهفته است.
در مواجهه با یک سناریوی فرضی مانند جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، که در آن جنگ رسانه‌ای و روانی به موازات جنگ نظامی پیش می‌رود، اربعین می‌تواند نقش مهمی در خنثی‌سازی تبلیغات دشمن ایفا کند. دشمن تلاش خواهد کرد با ایجاد تفرقه و یأس در جامعه، مقاومت داخلی را بشکند. اما تصویر میلیون‌ها ایرانی که با وحدت و همدلی در یک مسیر حرکت می‌کنند، خود پیامی قوی از همبستگی ملی است که می‌تواند سد محکمی در برابر این تبلیغات باشد. این نیروی نرم اربعین، می‌تواند به‌عنوان یک عامل بازدارنده غیرنظامی نیز عمل کند، زیرا دشمن می‌داند که مواجهه با ملتی منسجم و همبسته، بسیار دشوارتر از رویارویی با جامعه‌ای دچار تفرقه است.
به‌طور خلاصه، اربعین پدیده‌ای چند وجهی است که فراتر از ابعاد مذهبی و فرهنگی، به یک سرمایه ملی برای ایران تبدیل شده است. این رویداد عظیم، با تقویت بی‌سابقه انسجام ملی، حس همبستگی و آمادگی جامعه برای مواجهه با چالش‌ها، می‌تواند نقش حیاتی در امنیت و پایداری کشور ایفا کند. در جهانی پر از نااطمینانی‌ها و تهدیدات، مانند سناریوی فرضی جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های اربعین، نه تنها به افزایش تاب‌آوری ملی کمک می‌کند، بلکه به عنوان یک عامل قدرت‌ساز و بازدارنده در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی نیز عمل خواهد کرد. بنابراین، سرمایه‌گذاری بر روی اربعین، سرمایه‌گذاری بر روی آینده‌ای امن‌تر و منسجم‌تر برای ایران است.
