به گزارش اروم نیوز به نقل از شیز؛ با توجه به تخصصی شدن حوزه های مختلف گردشگری در دهه های اخیر، شاهد آنیم که حتی سدها نیز در فهرست جاذبه‌های گردشگری قرار گرفته اند و گردشگران بسیاری برای دیدار از آنها علاقه نشان می‌دهند. درواقع نیاز گردشگران به مکان های جذاب جدیدتر، این پهنه های آبی را در زمره پربیننده‌ترین و جذاب‌ترین سایت‌های گردشگری قرار داده است.
بازدید گردشگران از سد الغدیر تکاب
در دنیای امروز سدها و نیروگاه های وابسته به آنها علاوه بر اینکه یکی از منابع مهم تأمین آب و انرژی برق و … هستند،دربسیاری ازکشورها ، از مهمترین قطب های گردشگری محسوب می شوند و با ایجاد مناظر خاص طبیعی وانسانی ، ظرفیت های عظیمی را برای رشد و توسعه صنعت گردشگری بوجود آورده اند ودر پی آن سالانه هزاران گردشگر را به خود جذب می کنند. و این روند روبه رشد سبب گردیده که امروزه کارشناسان گردشگری برای بهره برداری از این جاذبه‌های انسان ساخت به کار بست برنامه‌ریزی مورد نیاز روی آورند.
بهره‌برداری از “گردشگری در سدها” آن‌قدر در دنیا اهمیت یافته که برای آنها زیرساخت تعریف می‌شود و برایشان به طور ویژه برنامه‌ریزی انجام می‌گیرد. ساخت زیرساخت‌ها برای برگزاری ورزش‌های آبی و سفرهای رودخانه‌ای یکی از این موارد است. اینکه شاهد هستیم در برخی از سدها هتل و رستوران ساخته می‌شود، خود نمونه بارز اهمیت زیرساخت‌ها در اینگونه سایت‌های نوظهور گردشگری است.
پهنه های آبی مانند سد ها و دریاچه های پشت آنها مولد انواع ظرفیت های جذاب در امر گردشگری اند.انواع ورزش های آبی(نظیر قایقرانی، کایاک سواری بر روی امواج و اسکی روی آب، چون شنا، ماهیگیری و وجود زیر ساخت های مورد نیاز فعالیت هایی نظیر رستوران، پارکینگ، شهر بازی و در کنار دوچرخه سواری؛ پیاده رویی و…. در کنار بهره گیری از هوای مطلوب و اکوسیستم طبیعی مواردی هستند که گردشگر براحتی از آن چشم پوشی نمی نماید.
تصویر ماهواره ای سد الغدیر تکاب- بخش تخت سلیمان
بازدید گردشگران از سد الغدیر تکاب
امروز ، واقعیت اینست که موفقیت درعرصه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی وبویژه صنعت گردشگری ومزایای حاصل ازآن تنها زمانی دست یافتنی خواهد بود که با برنامه ریزی اصولی همراه گردد. و درعرصه برنامه ریزی نیز زمانی می توان عملیاتی وموفق اقدام کرد که به شناخت دقیق وهمه جانبه ای از امر مورد برنامه ریزی دست یافت. واین زمانی محقق خواهد شد بتوان پتانسیل ها وظرفیت ها ونقاط ضعف وکم وکاستی هارا بخوبی موردارزیابی قرارداد. دراین میان شهر تکاب در میان شهرهای استان آذربایجان غربی به عنوان یک شهر کاملا توریستی و با جذابیت های فراوان شناخته شده می باشد. در کنار ظرفیت های بی نظیری چون تخت سلیمان، چشمه های آب درمانی، زندان سلیمان، چمن متحرک چملی، و ده ها اثر طبیعی و تاریخی و فرهنگی(البته این بدین معنی نیست که این آثار توانسته اند به جایگاه مطلوب خود در زمینه توسعه گردشگری شهرستان دست یابند) می تواند به عنوان یک قطب نو ظهور در زمینه گردشگری پهنه های آبی مطرح شود.
نمایی از سد الغدیر تکاب
وجود سدهای الغدیر و احمد آباد و قجور و… دیگر پهنه های آبی که با توسعه سیستم های آبرسانی و پایاب از لحاظ اقتصادی به ویژه در بخش کشاورزی کمک قابل توجهی به کشاورزان و باغداران تکابی خواهند نمود، این پهنه های آبی می توانند به عنوان قطب جدید گردشگری شهرستان مطرح شوند. در این قسمت و به طور مختصر فرصت ها و قوت های پهنه های آبی مورد بررسی قرار می گیرد:
جدول ۱: نگاهی به فرصت ها وقوت های پهنه های آبی شهرستان
فرصت ها
قوت ها
۱٫ قرارگرفتن درمسیرهای ارتباطی شهرستان
۱٫ فاصله مناسب از کانون های جمعیتی
۲٫ وجود زیرساخت های حداقلی حمل ونقل درمنطقه
۲٫ تنوع وسایل نقلیه جهت دسترسی به سد
۳٫ افزایش آگاهی ها درزمینه اهمیت محیط زیست
۳٫ اتصال معابر شهری با راه دسترسی به سد
۴٫ مشارکت مردم درطرح های حفاظت ازمحیط زیست
۴٫ وجود شبکه معابردراطراف دریاچه ها
۵٫ افزایش نظارت نهادهای حافظ محیط زیست
۵٫ قابلیت پرورش آبزیان
۶٫ توجه به پتانسیل سد ها به عنوان منبع مهم رونق گردشگری
۶٫ وجودفضای سبزمتنوع درکناردریاچه
۷٫ توجه بیشتردولت به رونق فعالیت های گردشگری
۷٫ ایجاد چشم انداز بی نظیر در اطراف شهر
۸٫ افزایش تعداد گردشگران نسبت به قبل
۸٫ منحصربه فردبودن با توجه به اقلیم منطقه
۹٫ افزایش سطح درآمد مردم
۹٫ توانمند بودن این اکوسیستم آبی جهت سرمایه
۱۰٫ وجودحس مهمان نوازی مردم تکاب
۱۰٫ اشتغال زایی بالا درصورت استفاده از ظرفیت ها
۱۱٫ امنیت بالا درمنطقه
۱۱٫ درآمد زایی بالابرای فعالیت هایی چون قایقرانی- شنا – جت اسکی – ماهیگیری
تصویر ماهواره ای: سد احمد آباد
در ادامه تهدیدات و نقاط ضعف مورد بررسی قرار گرفته است:
عوامل اصلی تأثیرگذار بر گردشگری پهنه های آبی شهرستان تکاب
بیرونی
داخلی
تهدیدات
ضغف ها
۱٫ ناکافی بودن زیر ساخت های حمل و نقل
۱٫ نبودزیرساخت های اساسی حمل و نقل
۲٫ کمبود وسایل نقلیه مناسب درزمینه خدمات دهی به گردشگران بویژه گردشگران خارجی
۲٫ کم عرض بودن معبراطراف دریاچه
۳٫ عدم شناخت کافی ازمحیط زیست وپیامدهای تخریب آن
۳٫ ورود زباله به پهنه های آبی
۴٫ صید بی رویه آبزیان وپرندگان موجود محدوده
۴٫ نبودسیستم مناسب جمع آوری زباله درحومه
۵٫ تعدد نهادهای تصمیم گیردرامر برنامه ریزی گردشگری
۵٫ آلوده شدن آب شرب با پرورش ماهی
۶٫ نبود زیرساخت های کافی درزمینه گردشگری پهنه های آبی
۶٫ آلودگی دریاچه به دلیل فعالیت دست فروشان
۷٫ عدم توجیه بخش خصوصی نسبت به مزایای سرمایه گذاری درزمینه گردشگری
۷٫ ناتوانی درمدیریت پایدارگردشگری
۸٫ توجه صرف به جنبه کشاورزی سدها
۸٫ عدم توجه مدیریت شهری به توان گردشگری دراطراف سدها
۹٫ عدم رونق گردشگری وفعالیت های اقتصادی آن به دلیل درآمد زایی ناچیزناشی ازعدم تبلیغات
۹٫ نبود برنامه جامع برای توسعه گردشگری وجذب بیشتر گردشگر
۱۰٫ تاثیرپذیرفتن مردم بومی ازفرهنگ گردشگران ورودی به منطقه
۱۰٫ عدم وجودسرمایه گذاری کلان درزمینه جذب هرچه بیشتر گردشگر
۱۱٫ نبود نهادهای فرهنگی درزمینه گردشگری وفرهنگسازی
۱۱٫ نبود اشتغال زایی بالا درزمینه گردشگری
۱۲٫ عدم اطلاع کافی درزمینه مزایای گردشگری در محدوده شهر
۱۲٫ عدم وجودنیروهای آموزش دیده
حال با توجه به موارد بالا پیشنهاداتی به منظور توسعه گردشگری این پهنه های آبی و معرفی آنها به عنوان قطب جدید گردشگری شهرستان مطرح می شود:
· در بین نقاط قوت پهنه های آبی تکاب، عوامل محیطی مانند چشم اندازهای زیبا و بی نظیر به همراه منحصر به فرد بودن جاذبه های آن به عنوان مهمترین مزیت برای توسعه ی گردشگری شهری شهرستان به حساب می آیند که به منظور استفاده ی بهینه از این عوامل بر توسعه ی گردشگری طبیعی و اکوتوریسم تأکید می شود.
· ایجاد تأسیسات گردشگری و احداث مجتمع های تفریحی از مهمترین فعالیت هایی است که باید در درزمینه توسعه گردشگری انجام گیرد اما نباید به گونه ای باشد که موجب آلودگی های زیست محیطی درمحدوده دریاچه این پهنه های آبی شود.
· ایجاد مدیریت واحد جهت تدوین برنامه ی توسعه ی گردشگری ومدریت آن در محدوده این اماکن امری ضروری می باشد.
· سازمان های گردشگری ، محیط زیست و امورآب باید در این زمینه هماهنگی داشته باشند و استاندارهای لازم را برای توسعه این بعد از گردشگری رعایت کنند تا باتوجه به اینکه آب شرب شهرتکاب وهمچنین بسیاری ازفعالیت های کشاورزی واقتصادی شهراز این دریاچه تامین می شود، در بلند مدت امکان ادامه فعالیت این مجتمع های تفریحی فراهم شود.
· با توجه به نتایج به دست آمده، در بین نقاط ضعف، عدم سرمایه گذاری بخش دولتی، تعدد مدیریت، عدم کفایت امکانات بهداشتی و همچنین نبودن امکانات اقامتی و رفاهی در اولویت بوده که در این زمینه لزوم توجه بیشتر دولت، اتخاذ یک مدیریت واحد و مشارکت مردم و همچنین بخش خصوصی ضروری به نظر میرسد که این موارد به عنوان موانع توسعه ی گردشگری دریاچه برطرف شده، بهبود و ارتقاء یابند.
· از مهمترین راهکارهای توسعه گردشگری حاشیه سدها سرمایه گذاری بخش خصوصی است
· آموزش ورزش هایی مانند قایقرانی، شنا ،راه اندازی کلاس های آموزش شنا و قایقرانی و غریق نجات ، برگزاری مسابقات محلی و ملی و راه اندازی اماکن فروش تجهیزات ورزشی رشته های مرتبط در این زمینه از مهمترین مزایای توسعه گردشگری این پهنه های آبی است.
· فرهنگ سازی به منظور پرکردن اوقات فراغت خانواده ها به ویژه جوانان، جذب جوانان به ورزش بویژه ورزش های آبی.
· ایجاد مناطق تفریحی و ماهیگیری را از مهمترین فواید اجتماعی رونق توسعه گردشگری سدها بیان کرد.
با توجه به نتایج بدست آمده و مطالبی که بیان شد می توان اینگونه بیان کرد که اگر بخواهیم وضعیت گردشگری این پهنه های آبی را به توسعه آن هم توسعه ی پایدار برسانیم نیازمند تعیین چارچوب نظام برنامه ریزی، مدیریت واحد جهت اداره امورات دریاچه، تدوین قوانین صریح و محکم، تبلیغات مؤثر و توسعه مشارکت محلی و… خواهیم بود.
