به گزارش اروم نیوز، چندین سال است که کتب کمک آموزشی جای پای خود را در بین صنعت نشر کشور بازکرده اند و کمتر خانواده ای را می توان یافت که برای دوره های تحصیلی فرزندانشان از این کتب استفاده نکنند.
همه ما به خوبی می دانیم که هزینه سالانه کتب کمک آموزشی برای هر دانش آموز بین پنجاه الی پانصد هزار تومان می شود!
در این بحث قرار نیست تا در مورد فلسفه و یا درستی و نادرستی استفاده از این کتب صحبت شود؛ آنچه که در این مطلب مورد بررسی قرار می گیرد نحوه تعامل انتشارات،کتابفروشی ها، مدارس و مهدکودک ها با این موضوع و تاثیر آن بر سبد خانواراست.
گردش مالی کتب کمک آموزشی بیش از ۱۵ هزارمیلیارد ریال است و چرخه اقتصادی این کتب قبلا شامل انتشارات و کتابفروشی ها و مصرف کننده بود.
یعنی انتشارات پس از چاپ کتب،آن را با تخفیف ۲۰ الی ۳۰ درصد در اختیار کتابفروشی ها قرار می دادند که بصورت نقدی یا چک های دو و چهارماهه تسویه حساب می شد و تعهداتی هم مابین کتابفروشان و انتشارات مبنی بر برگشت کتب فروش نرفته برقرار بود تا انتشارات کتب برگشتی را با اعمال تغییرات سال جدید تحصیلی و با عنوان چاپ جدید در اختیار کتابفروشان قرار دهند.
در سال های اخیر این چرخه دچار تغییراتی شد، بدین ترتیب که مدیران مدارس و مهدکودک ها و همچنین کانون همیاری مهدهای کودک سازمان بهزیستی و برخی بخش های وابسته به آموزش و پرورش نیز وارد این چرخه اقتصادی شدند.
این بار چرخه اقتصادی به کام سودجویان چرخید و مدیران مدارس این کتب را از کتابفروشی ها با تخفیف دریافت می کردند و به قیمت روی جلد به دانش آموزان می فروختند که در این میان ۱۵ ای ۲۵ درصد از مبالغ فروش کتاب نصیب مدیر مدرسه می شد!
البته در این میان برخی مدیران ، کار را از این هم فراتر برده و خود نسبت به خرید لوازم التحریر و فروش آن در مدرسه نیز اقدام کردند که سودی که فقط از این طریق کسب می کردند ، چندین برابر یک کتابفروش لوکس بود، زیرا می توانستند به اجبار کالاهایی را به دانش آموزان مدرسه خود تحمیل کنند که حاشیه سود بیشتر و قیمت بالاتر دارند.
وسوسه سود بیشتر از طریق این کتب باعث شد که این مدیران سودجو به کتاب هایی که درصد سود بیشتر و قیمت بالاتر دارند تمایل بیابند و این امر باعث ایجاد ارتباط نامیمونی بین مدارس و برخی از انتشارات شدکه سودای پیمودن ره صدساله در یک شب را داشتند.
انتشاراتی که در بازار کتاب سهم قابل توجهی برای خود نمی دیدند، به جای افزایش کیفیت و تحمل و صبر برای ایجاد بازارهای جدید، مسیر فروش را به کل تغییر دادند، یعنی به جای توزیع کتب در میان پخش ها و کتابفروشی ها، از نقطه ضعف مدیران سودجو استفاده کردند و با افزایش درصد تخفیف و قیمت کتب این مدیران را ترغیب به خرید از این انتشارات نوپا و یا نه چندان موفق در زمینه نشر کردند و اتفاقا نتیجه هم دقیقا همان شد که مد نظر این انتشارات بود!
بازار افزایش قیمت و افزایش درصد تخفیف چنان داغ شد که میزان تخفیفات به ۶۰درصد برای مدیران مدارس و کانون همیاری مهد کودک ها رسید!
همچنین کتبی که تا سال پیش سی و پنج هزار ریال بود به یکباره به مبلغ دویست هزار ریال رسید و این در حالی بود که هیچ تغییری در قیمت کاغذ و هزینه های چاپ صورت نگرفته بود.
موضوع درصدها و قیمت های نجومی چنان مدیران دلال و کانون همیاری مهد کودک ها و حتی بخش هایی از زیرمجموعه آموزش و پرورش را شیفته و فعال نمود که عملا چرخه اقتصادی کتب کمک آموزشی به نفع دلالان غیرقانونی یعنی مدیران و کانون همیاری مهدکودک ها و بخش هایی از آموزش و پرورش تغییر مسیر داد و سازمان بهزیستی و آموزش و پرورش را به سودای چاپ کتاب و سود بیشتر وادار کرد و این کار در نهایت اتفاق افتاد.
کتاب های بی محتوایی که فقط آرم سازمان و وزارت اخیرالذکر را داشتند به اجبار به نوآموزان و دانش آموزان فروخته شدند و انتشاراتی که بیش از ۴۰ سال سابقه فعالیت در آن زمینه را داشتند عملا از چرخه فعالیت خارج شدند.
بسیار جالب است که بدانید اگر برای اهدای کمک به سازمان بهزیستی و دیدار با معاونت اجتماعی سابق آن سازمان قرار ملاقات گذاشته و به حضورشان شرفیاب می شدید ، حتی پس از گرفتن وقت ملاقات بیش از ۲ ساعت منتظر ملاقات ۵ دقیقه ای می ماندید ولی جالب است که بدانید با دست خط خود شخص این معاون ۱۳ نامه و بخشنامه به تعداد صفحات ۵۶ صفحه در حمایت از کتب یک انتشارات خاص وجود دارد که این انتشارات همان انتشاراتی است که دست بازی در اعطای درصد و هدایا دارد!
با خروج کتابفروشی ها از چرخه توزیع، مدیران مدارس و مهدکودک ها این نقش را بر عهده گرفتند و با معرفی و اجباری اعلام نمودن برخی کتب که هیچ گونه بررسی و تحقیقاتی در زمینه کیفیت آن انجام نداده بودند و به صرف قیمت زیاد و درصد بیشتر، بازار جدیدی را در مدارس و مهدکودک ها به راه انداختند و با این توجیه که ” … این کتب با رو ش آموزش مدرسه هوشمند ما سازگار تر است و باعث افزایش راندمان آموزشی می شود…” اولیا دانش آموزان را موظف به پرداخت بهای روجلد کتاب ها کردند.
و آنچه در عمل اتفاد می افتد فروش اجباری کتاب و حتی لوازم التحریر برای سود هر چه بیشتر مدیر مدرسه و مدیر استانی کانون همیاری و مسئول مستقیم زیر مجموعه آموزش و پرورش است و در این میان چون توزیع کتاب از چرخه قابل نظارت خارج شده، حق انتخابی هم برای مصرف کننده وجود ندارد و قیمت کتب تا حد امکان افزایش می یابد و در عوض رقابت سختی بین این انتشارات خاص برای اعطای درصدهای بیشتر به مدارس بوجود آمده است.
در نمایشگاه های استانی کتاب که توسط وزارت ارشاد برگزار می شود، اصلی ترین مشتریان، مدیران مدارس هستند، علاوه بر تخفیف خود انتشارات، وزارت ارشاد هم تا ۳۰درصد تخفیف به ازای هر کارت ملی و تا سقف خاص به خریداران اعطا می کند، ولی مدیران مدارس با دریافت نامه هایی مبنی بر تجهیز کتابخانه مدرسه و یا عناوین مشابه تا بیست میلیون ریال تخفیف فقط از وزارت ارشاد دریافت کرده و سپس ۳۰درصد هم از انتشارات می گیرند و در نهایت کتابی که قیمت روی جلد آن بیست هزار تومان هست را به مبلغ هشت هزار تومان خریده و به قیمت روی جلد به دانش آموزان می فروشند.
این مصداق فساد در سیستم آموزشی از رده های پیش از دبستان تا پایان مقطع ابتدایی است، متاسفانه نهاد ناظری بر این امر وجود ندارد و این اولیا و دانش آموزان هستند که تاوان این زیاده خواهی و سودجویی برخی افراد و انتشارات خاص را می پردازند و متاسفانه علاوه بر اینکه کمترین بهره ای را نمی برند، در عمل مجری فعالیت های کمک آموزشی در خانه کودکشان هم می شوند.
چون تعداد زیاد این کتاب های به زور فروخته شده جهت بیشتر شدن مبلغ فروش، در توان دانش آموزان نیست و به اجبار اولیا را نیز وارد این بازی سودآور برای برخی افراد می کنند.
* زیبا کیومرثی
