به گزارش اروم نیوز، در این مراسم دبیر اجرایی کارگاه طی سخنانی از طرف روسای نهادهای برگزار کننده این کارگاه، به حاضران خیر مقدم گفت و به بیان ضرورت آشنایی شاعران و مداحان با مقتل خوانی پرداخت.
مصطفی قلیزاده علیار افزود: کتابهای مقتل در تاریخ شهادت امام حسین (ع) زیاد است ولی آشنایی با روش مقتل خوانی و مقتل های معتبر، برای شاعران آئینی و مداحان اهل بیت (ع) یک ضرورت علمی و ادبی است و این کارگاه با احساس چنین ضرورتی برگزار شده است.
سپس رسول سماعیل زاده دوزال محقق ادبی و رئیس مرکز ساماندهی ترجمه و نشر به زبانهای خارجی به عنوان مدرس و مهمان ویژه در این کارگاه آموزشی با اشاره به تاریخ ادبیات مرثیه گفت: ادبیات مرثیه تاریخی طولانی دارد و نخستین مرثیه در زبان فارسی مرثیه سیاوش و در زبان ترکی مرثیه مرگ افراسیاب بوده است اما پس از آن، حادثه ای بزرگ و جانگداز روز عاشورا در کربلا اتفاق افتاد و آن شهادت مظلومانه امام حسین (ع) و یارانش و اسارت اهل بیتش بود که نقطه عطف در سیر تاریخ ادبیات سوگواری حساب می شود و تحولی عظیم در مرثیه های فارسی، ترکی وعربی ایجاد شد.
اسماعیل زاده دوزال گفت: ادبیات مرثیه ادبیاتی غریب و مظلومانه است ، از نظر محتوا و قالب نظیری برای آن وجود ندارد و به سه شکل مختلف شامل ادبیات دیوانی، ادبیات عاشیقی و مرثیه تقسیم می شود که مرثیه نیز شامل مقتل خوانی ،شبیه خوانی، نوحه سرایی ومقامات مرثیه است .
این محقق ادبیات مرثیه در خصوص مقتل خوانی تصریح کرد: نخستین مقتل را ابی مخنف با عنوان مقتل کربلا در ۱۱۳ روایت نوشته است.
وی گفت: تحریف در مقتل خوانی از زمان تیموریها با نوشتن روضه الشهدا توسط واعظ کاشفی شروع شده است که شهید مطهری در خصوص تحریفات وی تحقیق کرده وواعظ کاشفی را قبول ندارد.
به گفته وی درزمینه نوحه سرایی نیز نخستین نوحه سرایی از زمان شاه اسماعیل صفوی آغاز شده و او نخستین نوحه سید الشهدا (ع) را گفته است.
اسماعیل زاده دوزال، استاد کریمی مراغه ای و میرزا علی اکبر صابر را ازجمله نوحه سرایانی برشمرد که در شعر طنز مقامی والا دارند اما وقتی مرثیه گفته اند اصلا طنزپرداز بودنشان معلوم نمی شود.
وی مکتبهای مرثیه سرایی در ادبیات آذری را به سه مکتب تبریز، اردبیل و قره باغ تقسیم کرد ومنزوی و حاج عباسقلی یحیوی را از نوحه سرایان اردبیلی؛ نیر تبریزی، صراف و راجی و دخیل مراغه ای را نمیایندگان مکتب تبریز و سید نواب را نمایند مکتب قره باغ ذکر کرد که از جمله نام آوران در زمینه نوحه سرایی بوده اند و نخستین مقتل به زبان ترکی را شاعر و حکیم بزرگ ملامحمد فضولی بغدادی تحت عنوان “حدیقه السعداء” در قرن ۱۰ هجری و در کربلا به رشته تحریر درآورده است.
شایان ذکر است در فواصل مباحث مطرح شده، تعدادی از شاعران به قرائت اشعار خود پرداختند از جمله: باباعلی جوانمرد، محمد میلانی، کامران امیری، سجاد صافی، امین گنج پرور، شاهین هاشمی و …
گفنتی است “مقتل” به مفهوم کتابهایی است که به روایت حادثه کربلا و شهادت و قتل امام حسین (ع) در قالب تاریخ و حدیث و به روش نظم و نثر می پردازد. کارگاه آموزشی ضرورت مقتل خوانی در ادبیات مرثیه در ارومیه به همت اداره کل تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی، حوزه هنری استان و بسیج مداحان سپاه شهدای آذربایجان غربی روز پنجشنبه ۲۷ مهر ۹۶ با حضور تعدادی از مداحان مرد و زن و جمعی از شاعران ارومیه در سالن آمفی تئاتر حوزه هنری استان برگزار شد وطی آن شرکت کنندگان با اصول وشیوه های مقتل خوانی آشنا شدند.
در بخشی از برنامه خانم لیلا خلیلی از معلمان ارومیه، توسط دبیر اجرائی کارگاه مقتل شناسی به عنوان نخستین پژوهشگر زن در شیوه های عزاداری عاشورا در ایران معرفی شد که پایان نامه کارشناسی خود را به این موضوع در منطقه آذربایجان غربی اختصاص داده است.
طراح و دبیر اجرایی این کارگاه ادبی- علمی مصطفی قلیزاده علیار مسئول واحد آفرینشهای ادبی حوزه هنری استان و مجری برنامه شاعر ارومیه احد افخمی نیا بود.
