به گزارش اروم نیوز به نقل از مکریان، موضوع استقلال کُردستان عراق به دلیل اهمیت استراتژیک این منطقه و تحولات سریع در منطقه غرب آسیا دارای ابعاد پیچیده و متاثر از خوانش ها و بازیگران گوناگون داخلی و خارجی است از این رو مُکریان فارغ از نگرش های قومی و احساسی به این ماجرا درصدد بررسی این مساله بر آمده است که طی یک زنجیره گزارش میدانی منتشر خواهند شد.
مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق، طی یک ماه اخیر و بعد از تعیین زمان برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان، همچنان بر مواضع سفت و سخت خود تأکید می‌کند. بارزانی در مهم‌ترین نوشته اخیر خود در روزنامه واشنگتن پست به دو نکته بسیار مهم اشاره کرده است که بسیار محل تردید و بحث هستند. یکی اینکه اقلیم کردستان برای اعلام استقلال خود نیازمند و در انتظار کمک جامعه جهانی و قدرت‌های جهانی است و دیگری اینکه اقلیم کردستان تهدیدی برای همسایگان خود و بر هم ریختن امنیت منطقه‌ای نخواهد بود. علاوه بر این، در قالب سخنرانی‌های مختلف، بارزانی بارها بر این امر تأکید کرده که آنها می‌خواهند همسایه‌ای خوب برای کشور عراق باشند و با صراحت این گفته را به مقامات بغداد از جمله حیدر العبادی اعلام کرده است. بیان این اظهارات و گرایش شدید رئیس اقلیم کردستان برای برگزاری رفراندوم استقلال، با هر بهانه‌ای که باشد با یک سری موانع و دشواری‌های بنیادین مواجه است که از جمله آنها می‌توان به پیچیدگی در حل ماده ۱۴۰ قانون اساسی و مناطق مورد منازعه که به خودی خود باعث تنش های متعدد مرز با دیگر اقوام عراقی خواهد و نبود تضمین در همسایگی خوب اقلیم کردستان برای عراق را رقم خواهد زد. مساله مهم و قابل ذکر دیگر مناسب نبودن زمان طرح برگزاری رفراندوم استقلال است زیرا به نظر می رسد مطرح کنندگان ایده رفراندوم درک واقعی از شرایط فعلی عراق و چالش های متعدد موجود در این کشور را ندارند.
از همه مهمتر بنیان اقتصادی و اصلی‌ترین منبع درآمد حکومت اقلیم کردستان تک محصولی است و این اقلیم برای اداره امور خود صرفا بر فروش نفت تکیه دارد. دولت مرکزی عراق چندین سال است که به دلیل فروش مستقیم نفت توسط حکومت اقلیم سهم ۱۷ درصدی این اقلیم را از بودجه سالانه قطع کرده است و این امر در کنار کاهش قیمت و ناکامی در سیاست‌های فروش نفت، بدهی فراوان به شرکت‌های نفتی فعال در کردستان، یارانه بالای ۷۰ درصدی دولت در بخش مصرف انرژی و همجنین عدم تولید و خدمات صنعتی قدرتمند مانند محصولات کشاورزی مجموعاٌ منجر به ناتوانی حکومت در پرداخت حقوق به کارمندان دولتی و بروز اعتراضات خیابانی و اعتصاب های متعدد شهروندان شده است. به نحوی که اقتصاد اقلیم کردستان شرایط رکود و بحران مالی کم سابقه ای از ۲۰۰۳ به این سو را تجربه می‌کند و کارشناسان اقتصادی نیز به چشم‌انداز امیدبخشی برای پایان کوتاه مدت این وضعیت قائل نیستند.
موضوع دیگری که می توان به آن اشاره کرد مخالفت اقلیت های قومی غیر کُرد در اقلیم کردستان با جدایی این بخش از عراق است به گونه ای که چندی پیش رئیس جبهه ترکمن ها و نماینده مردم کرکوک در مجلس ملی عراق با اعلام این که ترکمن های این کشور مخالف برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان توسط دولت محلی هستند، گفت:«برگزاری همه پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق در تاریخ ۲۵ سپتامبر امسال با واکنش زیادی در منطقه و عراق رو به رو شده و به نظر ما برای هیچ کسی سود و نفعی در پی نخواهد داشت».
ایزدی های سنجار (شنگال) نیر که در حمله داعش مجبور به ترک خانه های خود شدند و بدترین مصائب طول تاریخ قومشان را در این مدت تجربه کرده اند، رابطه خوبی با بارزانی ها ندارند و عملا فرار پیشمرگان پارتی از رویاروی با داعش را نتیجه آوارگی و ذلت های چندین ساله اخیر خود می دانند و تا حدود زیادی اعتمادشان را به حکومت کُردی از دست داده اند. در عوض بارزانی برای خاموش کردن خشم ایزدی های آواره دستگیری گسترده برخی سران ایزدی ها را در دستور کار قرار داده است.
فارغ از آن‌که همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان به نتیجه منتهی خواهد شد یا خیر، آن‌چه اهمیت دارد این است که اقدام کردها در حرکت به سوی استقلال می‌تواند منجر به بروز جنگ داخلی میان حکومت مرکزی و اعراب سنی با کردها شود. زیرا اعراب سنی علی الخصوص در باره حاکمیت بر کرکوک اختلافات عمیقی با کُردها دارند و اعلام استقلال کردستان از سوی بارزانی که معتقد است کرکوک نیز یکی از مناطق جدا شده از عراق خواهد بود اختلافات شدیدتری را موجب خواهد شد و امکان بروز جنگ داخلی در عراق بر سر کرکوک را قوت می بخشد.
با همه این اوصاف واقعیت آن است که در داخل اقلیم کردستان نیز بخش بزرگی از مردم و احزاب سیاسی با برگزاری همه پرسی استقلال موافق نیستند و بیشتر آن را جهت تحکیم قدرت بارزانی‌ها ارزیابی می‌کنند. احزاب گوران، جامعه اسلامی کردستان و بخشی از اعضای رهبری حزب اتحادیه میهنی کردستان مهم‌ترین مخالفان همه پرسی مورد تاکید جناح بارزانی محسوب می شوند.
علی‌رغم تمامی این جوانب، در مهم‌ترین واکنش بین‌المللی شاهد بودیم که همانند گذشته عوامل بین المللی تأثیر گذار در تحولات اقلیم ، با این طرح مخالفت نمودند.، وزارت خارجه آمریکا مخالفت صریح خود را با برگزاری همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان اعلام کرد. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا تصریح شده که برگزاری همه‌پرسی موجب تضعیف مبارزه با گروه تروریستی داعش خواهد شد. ما خواسته‌های مشروع مردم اقلیم کردستان را درک می‌نماییم اما از عراق باثباتِ فدرالِ متحد و دموکراتیک حمایت می‌کنیم. در نتیجه ضروری می‌دانیم که مقامات سیاسی اقلیم کردستان و حکومت مرکزی عراق مشکلات و مسائل فی‌مابین را از طریق گفت‌وگو حل‌وفصل کنند.
همچنین، بینالی ییلدیرم نخست‌وزیر کشور ترکیه با صراحت اظهار داشت: «بر این باور هستیم که تصمیم برگزاری همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان اقدامی غیرمسئولانه است و ما خواهان عراق یکپارچه هستیم. ما می‌خواهیم که همه شهروندان عراقی زیر سایه یک دولت زندگی کنند.» مجموع این مخالفت‌ها نشان می‌دهد که مسعود بارزانی و مقامات سیاسی اقلیم کردستان مسیر بی فرجام و بدون نتیجه را در پیش گرفته‌اند. اظهارنظر وزارت خارجه آمریکا نشان داد که خواسته کردها برای استقلال از کمترین حمایت بین‌المللی برخوردار نیست. همچنین، در سطح منطقه‌ای نیز قدرت‌های بزرگ غرب آسیا همانند ترکیه و ایران به شدت با این امر مخالف هستند.
اما با همه این اوصاف چرا بارزانی بر برگزاری همه پرسی در موعد مقرر شده از سوی خودش تاکید دارد بررسی این موضوع را در بخش دوم این یادداشت بخوانید.
انتهای پیام/
