تخریب محیط زیست وطبیعت بکر شهرستان تکاب بر اثرفعالیت های معدنی واکتشافات وحفاری های متعدد در مناطق مختلف روستایی این شهرستان همچنان ادامه داشته واعتراض اهالی وساکنین روستاها برای جلوگیری از تخریب بیش از حد اراضی تاکنون بی نتیجه بوده است.
به گزارش اروم نیوز، فعالیت های مخرب معدنی در مناطق مختلف روستایی تکاب به حدی است که موجب واردن آمدن خسارات متعدد ودربسیاری موارد جبران ناپذیر به طبیعت این شهرستان شده وهرروز برحجم این فعالیت ها افزوده می شود.
این اکتشافات وحفاری های مخرب در کنار یکه تازی های معدنکاران در پرتو بهره مندی از برخی قوانین نافی مواردحفظ محیط زیست ونیز بی توجهی به اعتراض ها ونارضایتی های روستاییان ،علاوه بر تخریب گسترده وبی بازگشت طبیعت کم نظیر شهرستان تکاب ،موجب بروز مشکلاتی از جمله درگیری وزدوخورد اهالی بامعدنکاران و ایجادفضای دشمنی ونفاق در روستاها ونیز افزایش پرونده های قضایی در این زمینه شده است.
ایجادآلودگی های زیست محیطی به خصوص وجود دائمی گرد وغبار غلیظ معلق در هوا واستنشاق آن توسط ساکنین روستاها ونیز احشام، از بین رفتن مناطق مستعد دامپروری ونابودی گیاهان خودرو خوراکی ودارویی تنها بخشی از تخریب ناشی از اکتشافات معدنی در تکاب است.
چشمه های آب سرد روستای اغولبیک تکاب در آستانه تخریب گرچه در حال حاضر به دلیل فصل سرما ویخبندان فعالیت های معدنی در تکاب به حالت تعطیل ونیمه تعطیل در آمده ومعدنکاران ومعدن داران به شهرهای خود باز گشته اند اما با مجوزها وپروانه های اکتشافی که در دست دارند منتظر فرارسیدن فصل بهار هستند تا عملیات استخراج مواد معدنی را از سر گرفته وداغ دوست داران طبیعت وروستاییان تکاب را تازه کنند.
همین امرروستاییان وفعالان محیط زیست تکاب را برآن داشته تا اقدامی پیشگیرانه انجام دهند. اقدامات غالبا به نتیجه ای منجر نمی شود جز ادامه کار فعالیت های بی رویه اسخراج سنگ از معادن تکاب. در تازه ترین مورد تخریب محیط زیست وطبیعت شهرستان تکاب می توان به انجام فعالیت های معدنی در کنار چشمه آب سرد منطقه دربند روستای اغولبیک در۵ کیلومتری مرکز شهرتکاب با نام محلی «ساووخ سو» اشاره کرد.
اگرچه به علت برخی اقدامات قانونی از طریق مراجع قضایی حفاری واکتشافی که قراربود در حوالی این چشمه آب سرد انجام شود تاکنون صورت نگرفته اما این منبع آب معدنی وتنها آبراه دائمی زمین های زراعی روستاییان هم اکنون در معرض خطر جدی قرار داشته ودرصورت افزایش حجم اکتشافات در اطراف آن، تخریب خواهد شد.
در این رابطه تاکنون فرماندار تکاب در سه مورد نامه نگاری، خواستار جلوگیری سریع از تداوم فعالیت معدنی در این منطقه شده است.
محمدعلی داعی در نامه های جداگانه ای که به رئیس سازمان صنعت ،معدن وتجارت ومدیران کل میراث فرهنگی ومحیط زیست آذربایجان غربی نوشته است با تاکید بر مغایر نبودن فعالیت های معدنی در منطقه «دربند» روستای اغولبیک تکاب با چارچوب های قانونی واهمیت زیست محیطی وگردشگری این منطقه خواستار ابطال پروانه اکتشافی بهره بردار این معدن گردیده است.
درحالی که دوماه از نامه نگاری های فرماندار تکاب وتلاش فعالان محیط زیست می گذرد اخباری که از روستای اغولبیک به گوش می رسداز پابرجا بودن انقضای پروانه اکنشاف معدن در این منطقه از روستا حکایت دارد وسازمان صنعت ،معدن وتجارت استان آذربایجان غربی همچنان برانجام فعالیت معدنی در این ناحیه اصرار می ورزد.
یکی از فعالان محیط زیست درشهرستان تکاب با بیان اینکه تلاش ها برای جلوگیری از ادامه فعالیت معدنی درمنطقه در بند روستای اغولبیک تاکنون بی نتیجه مانده است گفت: عملیات اکتشافی در معدن سنگ تراورتن روستای اغولبیک از آن جهت موجب نگرانی شده که با فعالیت این معدن یخچال طبیعی این روستا که در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده در معرض تخریب قرار می گیرد وچشمه های اطراف نیز به تدریج نابود خواهد شد.
طاهر جهدی افزود: علیرغم پیگیری های گسترده وهمه جانبه نسبت به خطرات اکتشاف از این معدن، معدن داران این منطقه منتظر فرارسیدن فصل بهار برای شروع کارشان هستند.
وی اظهار کرد: اگر اقدام خاصی از سوی نهادهای ذیربط انجام نگیرد باید منتظر تخریب گسترده چشمه ها وطبیعت بکر تکاب در سایه فعالیت های معدنی در روستای اغولبیک باشیم.
گفتنی است چشمه آب سرد دربند اغولبیک که در یک کیلومتری منطقه مسکونی روستا واقع شده و دارای خواص دارویی بوده وعلاوه براینکه مورد استفاده احشام وآبیاری اراضی زراعی روستا قرار می گیرد، یکی از چشم انداز های طبیعی ومناطق گردشگری این روستا نیز به شمار می رود ودراطراف آن چندین گونه گیاهی خودرو کمیاب رشد می کند.
تخریب این چشمه آب سرد به بهانه استخراج سنگ وفعالیت های معدنی موجب از بین رفتن کامل زمینه های دامپروی وکشاورزی وبیکاری اهالی این روستا خواهد شد ودر کنار تخریب مستقیم اراضی توسط معدنکاران به سبب احداث جاده تردد خودروهای معادن سنگ موجب نگرانی ساکنین این روستا گردیده است.
اهالی واعضای شورای اسلامی روستای اغولبیک در نامه ای به اداره صنعت، معدن وتجارت شهرستان تکاب با ابراز نارضایتی از افزایش سطح فعالیت های معدنی در این روستا ضمن برشمردن اثرات مخرب این فعالیت ها واکتشافات بر محیط زیست منطقه، طبیعت واستعدادهای دامداری وکشاورزی این روستا از مسوولان امر خواستند مانع از فعالیت معدنی در اطراف چشمه آب سرد این روستا شوند.
پیش از این بسیاری از مناطق این روستا از جمله یخچال های طبیعی منحصر به فرد ومنطقه زیارتی «ساربابای مقدس » به علت حفاری های معدنی تخریب شده است. لازم به ذکر است تاکنون چشمه های متعدد آب که منبع تامین آب شرب وکشاورزی بوده اند در روستاهای اغولبیک ،یلقون آغاج، گنبد، برنجه، قزلقشلاق و گوله گوله از توابع شهرستان تکاب تخریب شده است.
اکتشافات معدنی در محدوده موقوفات روستای دلدلبلاغی طی سالهای گذشته معدنکاران مستقر در شهرستان تکاب علاوه بربی توجهی به محیط زیست منطقه وتخریب ادامه دار طبیعت، پارافراتر نهاده ودر اراضی موقوفه روستاها نیز به فعالیت معدنی واستخراج سنگ از معادن محدوده موقوفات پرداخته اند.
اداره اوقاف وامور خیریه شهرستان تکاب بارها به اینگونه تخلفات اعتراض نموده ودر برخی موارد از طریق مراجع قانونی پیگیری کرده است اما تخریب وتعرضی که از سوی معدنکاران در روستای دلدلبلاغی در ۲۸ کیلومتری تکاب در محدوده موقوفات این روستا اتفاق افتاده، از چشم این اداره پنهان مانده است.
دو محدوده معدنی بزرگ سنگ در این روستای ۲۶ خانواری که تمامی شش دانگ ملک آن اعم از عرصه ،اعیان،دایر،بایر،دیم ،آبی وچمنزار موقوفه بوده واز املاک «سلیمان خان افشار »به شمار می رود، ثبت گردیده ودر حال اکتشاف وبهره برداری است. بنا به گفته اهالی وروستا واظهار نظر اعضا شورای روستا، بی خبری اداره اوقاف ونهادهای قانونی از اقدام غیرقانونی تصرف، تملک، تصاحب وثبت معادن در اراضی موقوفه روستای دلدلبلاغی تکاب از آنجا ناشی می شود که صاحبان این محدوده های معدنی ،معادن سنگ تحت تملک خویش را به نام معدن روستاهای دیگر که غیر موقوفه هستند ثبت نموده وبا این اقدام هم از معادن سنگ بدون هیچ دردسر قانونی بهره برداری می کنند وهم با ثبت معادن به نام روستای همجوار مشکل دیگری به نام موقوفه بودن مناطق را در ظاهر از خود دور می کنند.
بنا به گفته اهالی این روستا تاکنون معدن سنگ واقع در « تپه رجب تقی » روستای دلدلبلاغی که در حد فاصل این روستا وروستای باشبرات قرار دارد وجزو موقوفات به شمار می رود به نام روستای باشبرات و معدن سنگ کوه بزرگ «شاه باغی» واقع در بین اراضی روستاهای دلدلبلاغی ونبی کندی که بزرگترین معدن سنگ استان آذربایجانغربی محسوب می گردد به نام معدن سنگ شماره یک روستای چوپلو ثبت شده اند.
صدور مجوز اکتشاف وبهره برداری از این محدوده های معدنی در حالی از سوی سازمان صنعت ،معدن وتجارت صورت گرفته که این مناطق در محدوده املاک واراضی تحت مالکیت اداره اوقاف شهرستان تکاب قراردارند. علاوه براین تردد خودروهای حامل سنگ ومواد معدنی از نزدیکی اراضی کشاورزی ومناطق مسکونی و حتی مدرسه روستای دلدلبلاغی تکاب مشکلات فراوانی از جمله هجوم گرد وخاک ناشی از این فعالیت ها به منزل وزمین های کشاورزی وایجاد مزاحمت برای ساکنین این روستا رابه دنبال دارد.
رئیس اداره اوقاف وامور خیریه شهرستان تکاب در این زمینه گفت: کارشناسان این اداره به محل فعالیت معادن در روستاهای باشبرات ودلدلبلاغی تکاب اعزام شده وتمام جوانب قضیه را مورد بررسی قرار داده اند واگر خطری از ناحیه فعالیت معادن، موقوفات تکاب را تهدید کند قطعا از فعالیت آن جلوگیری خواهد شد.
حجت الاسلام عیسی برادری در اظهار نظری خلاف ادعای اهالی روستا گفت: معادن مورد ادعا در محدوده موقوفات نیست وتنها جاده دسترسی به معادن جزو اراضی موقوفه است که معدن داران تعهد نموده اند مانع از تخریب آن شده وبا شن ریزی وقیر پاشی در راه منتهی به معادن اثرات مخربی برجای نگذارند واگر تخلفی صورت گرفته مربوط به جاده دسترسی است که تاکنون شن ریزی نشده است.
وی تصریح کرد: حتی به امکان استفاده از جاده دسترسی که داخل حریم موقوفات است در صورتی مجوز داده ایم که موجب تخریب نشده وبه منازل ساکنین روستاها واراضی کشاورزی آسیبی نرسد.
وی خاطرنشان کرد: اهالی روستاهای که منطقه محل سکونت آنها موقوفه بوده ومعادن مورد بهره برداری در این روستاها نیز جزو موقوفات به شمار می روند بهتر است به اداره اوقاف وامور خیریه تکاب مراجعه کرده وکارشناسان این اداره را درجریان امر قرار دهند.
وی یادآور شد: اگر معدنی درشهرستان تکاب در داخل حریم موقوفات باشد اداره اوقاف نسبت به ثبت آنها اقدام کرده وتنها با حفظ حقوق واقف وقوانین مربوط به موقوفات ،از طریق مزایده سراسری امکان بهره برداری از آن رافراهم می کند.
از طرفی رئیس اداره صنعت، معدن وتجارت شهرستان تکاب که چندان مایل به اظهار نظر در مورد فعالیت معادن ونحوه اعطای مجوز به بهره بردان نبود در گفتگوی با بیان اینکه این اداره در صدور مجوز به اکتشافات معدنی نقشی ندارد گفت: مجوز های بهر برداری از معادن تکاب در سازمان صنعت ،معدن وتجارت استان آذربایجانغربی صادر می شود.
بیژن کبیری تنها به این نکته اکتفا کرد وافزود: اگر مجوزی به اکتشافات معدنی از سوی سازمان صنعت ،معدن وتجارت آذربایجان غربی صادر شده قطعا پیش آن استعلام و اظهار نظر قطعی ادارات و نهادهای مرتبط در تکاب اخذ وپاسخ مثبت گرفته شده است.
بشهرستان تکاب به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی وکوهستانی بودن یکی از قطب های معدنی استان آذربایجانغربی به شمار می رود و طی چند سال گذشته فعالیت معدن کاران وشرکت های معدنی در شهرستان تکاب در جنوب استان آذر بایجان غربی به بالاترین میزان خود رسیده است به طوری که درحال حاضر چهل معدن بزرگ سنگ در مناطق روستایی این شهرستان مشغول استخراج سنگ ومواد معدنی بوده وتولید روزانه آنها بیش از پانصد تن است که بارگیری وحمل آنها توسط بیش از ۷۰ تریلر انجام می شود.
حجم تولیدات معادن تکاب سالانه به بیش از یک میلیون وپانصد هزار تن می رسد. منطقه تاریخی طویله داغی محصور به روستاهای بخش تخت سلیمان، روستاهای احمدآباد،قره بلاغ، بابانظر و فاقلو و بقعه ایوب انصار در دورباش، قله‌های ازناو، قره‌خان و سنگر عابد‌خان واقع در روستای یولقون آغاج که زیست گاه خرس قهوه‌ای، گرگ‌ها و مار‌‌های زنده‌زای زرد، که نسل آنها در حال انقراض می باشد ونیز منطقه موسوم به قیرخ بولاغ که آب روستای یلقون آغاج از آنجا تأمین می‌شود از مهمترین مناطق معدنی تکاب است که فعالیت های معدنی در آنها انجام می شود.
منطقه زیارتی ساربابای مقدس در روستای اغولبیک و تمامی قلل رشته کوه‌‌های روستای چهارطاق،مناطق وسیعی از روستای گند، چیچکلو، ساری‌جالو، بدرلو، همپا (باخاچاق) و قوشخانه(داشلی گؤزه) بخش های اعظمی از قلل مختلف روستای قینرجه بالاخص منطقه جهانی و تاریخی بلقیس تا روستای امیرآباد، قراول خانه، بابانظر، تخت سلیمان که علاوه بر تاریخی بودن در فصول مختلف سال هزاران کوهنورد و توریست به این منطقه مسافرت می‌کنند، دچار لطمات جبران ناپذیری به علت عملیات استخراج واکتشافات معدنی شده است.
مسموم شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی، از بین رفتن اکوسیستم طبیعی منطقه، تخریب مراتع و مزارع و نهایتاً تهدید جدی چشمه و آب‌های زیرزمینی، از بین رفتن شرایط زیست محیطی برای ساکنین منطقه، به خطر افتادن زندگی جانوری و گیاهی مخصوصا گیاهان دارویی و صد‌ها موردی که بر کشاورزی و دامپروری منطقه اثرات سوء گذاشته از پیامد‌های فعالیت بی رویه این معادن بوده است. شهرستان تکاب بادوهزار وپانصد هکتار وسعت وجمعیتی بالغ بر۸۰ هزار نفر درجنوب آذربایجانغربی واقع شده است.
منبع: ایسنا
