به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز» کبری بقال ولی در یادداشتی نوشت: غدیر خم یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین رویدادهای تاریخی و دینی در تاریخ اسلام است که هر ساله مسلمانان جهان، به‌ویژه شیعیان، آن را گرامی می‌دارند. این واقعه در ۱۸ ذی‌الحجه سال دهم هجری رخ داد و پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، در منطقه‌ای به نام «غدیر خم» پس از بازگشت از آخرین سفر حج خود، امام علی بن ابی‌طالب را به‌عنوان جانشین خود معرفی کرد. اهمیت غدیر خم نه تنها در تاریخ اسلام بلکه در بستر عقاید و فقه اسلامی نیز بسیار برجسته و تاثیرگذار است.
پس از پایان مراسم حج، پیامبر اسلام به همراه هزاران نفر از مسلمانان، در مسیر بازگشت به مدینه به منطقه‌ای رسیدند که به «غدیر خم» معروف است. در این مکان، پیامبر دست امام علی (ع) را گرفت و در حضور جمعیت عظیم اعلام کرد: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»؛ یعنی «هر کس که من مولای اویم، علی نیز مولای اوست». این سخن، به معنای تعیین امام علی به عنوان رهبر و جانشین پیامبر برای هدایت امت اسلامی بود.
این واقعه در منابع معتبر اسلامی همچون کتب حدیثی و تاریخی اهل سنت و شیعه به روشنی ثبت شده است. برای مثال، کتاب «صحیح مسلم»، «مسند احمد بن حنبل»، «کتاب الغدیر» اثر علامه امینی و بسیاری دیگر از منابع، به اهمیت این مراسم و پیام آن اشاره دارند.
اهمیت غدیر خم در باورهای اسلامی
برای شیعیان، غدیر خم نه تنها یک رویداد تاریخی بلکه یک نقطه عطف در تاریخ اسلام و تداوم رسالت پیامبر محسوب می‌شود. آنان معتقدند که ولایت و رهبری دینی پس از پیامبر به امام علی منتقل شده است و این انتقال به صورت آشکار و صریح در غدیر خم اعلام شده است. از این رو، غدیر به‌عنوان مبنایی برای اصل امامت و ولایت در مذهب تشیع شناخته می‌شود.
اهل سنت نیز به اهمیت این واقعه اذعان دارند، اما در تفسیر و برداشت از آن اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. بسیاری از اهل سنت غدیر را به عنوان تجلیل از مقام امام علی دانسته و معتقدند که پیامبر قصد داشت جایگاه ویژه‌ای به علی اختصاص دهد، اما آن را به معنای جانشینی قطعی نمی‌دانند. این اختلاف‌نظرها در طول تاریخ موجب شکل‌گیری دو مکتب اصلی اسلامی یعنی شیعه و سنی شده است.
پیام‌های غدیر خم
غدیر خم پیام‌های فراوانی دارد که نه تنها در عرصه دینی بلکه در حوزه اجتماعی و سیاسی نیز قابل بررسی است:
تداوم رسالت پیامبر: اعلام ولایت امام علی به منزله تضمین تداوم راه و روش پیامبر در رهبری امت است.
تاکید بر وحدت و انسجام جامعه اسلامی: پیامبر با معرفی رهبر مشخص، تلاش کرد تا اختلافات و نزاع‌های احتمالی پس از خود را به حداقل برساند.
اهمیت ولایت در اسلام: ولایت نه تنها یک منصب سیاسی بلکه یک جایگاه معنوی و الهی است که باید به آن احترام گذاشته شود.
توجه به عدالت و شایستگی: امام علی به عنوان فردی عادل، شجاع و باتقوا به عنوان رهبر معرفی شد که می‌تواند جامعه را به سوی عدالت و پیشرفت هدایت کند.
امروزه، مسلمانان جهان به ویژه شیعیان، روز غدیر را با مراسم ویژه و آیین‌های مختلف جشن می‌گیرند. در این روز، مساجد، حسینیه‌ها و مراکز فرهنگی مملو از برنامه‌های سخنرانی، مدیحه‌سرایی، و نمایش‌های فرهنگی می‌شوند. این مراسم فرصتی است برای یادآوری جایگاه امام علی، تبیین مفاهیم ولایت، و تقویت پیوندهای اجتماعی و دینی میان مسلمانان.
برخی کشورها، روز غدیر به عنوان یک تعطیل رسمی شناخته شده و مردم با شور و شوق خاصی این روز را جشن می‌گیرند. همچنین، در این مناسبت بسیاری از مؤسسات دینی و آموزشی، برنامه‌های آموزشی و پژوهشی برگزار می‌کنند تا اهمیت غدیر را برای نسل‌های جدید بازگو کنند.
غدیر خم، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای اسلامی، نقش کلیدی در شکل‌گیری ساختار رهبری و ولایت در جهان اسلام دارد. این واقعه نهتنها جایگاه امام علی را تثبیت کرد، بلکه پایه‌های عقیدتی و سیاسی بسیاری از مسلمانان را بنا نهاد. با توجه به اهمیت فراوان آن، شناخت عمیق‌تر و مطالعه بیشتر پیرامون غدیر، می‌تواند به درک بهتر تاریخ اسلام و تقویت وحدت و همبستگی در میان مسلمانان کمک شایانی کند.
کارشناس و استاد حوزه و دانشگاه
