به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز»؛ بیدمشک، گیاهی با خواص دارویی شناخته‌شده، در بسیاری از مناطق ایران از جمله آذربایجان غربی رشد می‌کند و در این استان به ویژه در بخش بهار، درختان و بوته‌های آن در فصل بهار با شکوفه‌های زرد رنگ خود نمایان می‌شوند.
این گیاه، که به‌طور سنتی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود، به عنوان یکی از گیاهان مهم و مفید در طب سنتی شناخته می‌شود و در کنار ویژگی‌های دارویی‌اش، درخت بیدمشک از منظر فرهنگی و اقتصادی نیز برای کشاورزان منطقه اهمیت فراوانی دارد در واقع، بهار در آذربایجان غربی، نه تنها با شکوفه‌زدن درختان و گیاهان، بلکه با جوانه‌زدن بیدمشک‌ها نویدبخش امید و زندگی جدید برای مردم این منطقه است.
این گیاه که در مناطق کوهستانی و خاک‌های غنی آذربایجان غربی به‌ویژه در فصل بهار به راحتی رشد می‌کند، می‌تواند به عنوان یک منبع مهم درآمد برای کشاورزان محلی در این منطقه باشد بیدمشک در این بخش از کشور به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی مناسب مانند دمای معتدل بهاری، بارش‌های مناسب و خاک‌های حاصلخیز، به سرعت رشد کرده و شکوفا می‌شود.
در بهار، با آغاز فصل رویش گیاهان و جلبک‌ها، بیدمشک نیز همچون سایر گیاهان سبز می‌شود و به تدریج شکوفه‌های زرد رنگ خود را به نمایش می‌گذارد این فصل، که به‌طور معمول با تدابیر کشاورزی همراه است، به کشاورزان این فرصت را می‌دهد تا زمین‌های خود را برای کشت و برداشت محصولات جدید آماده کنند بیدمشک نیز در کنار سایر محصولات کشاورزی، به یکی از گیاهان مورد توجه و مورد علاقه کشاورزان بهار تبدیل شده است.
بیدمشک نویدبخش بهار در آذربایجان غربی
بهار، به عنوان فصلی که زندگی دوباره را به طبیعت باز می‌گرداند، برای مردم این دیار نوید بخش است. نویدبخش بودن این فصل تنها محدود به طبیعت نیست، بلکه به مفهوم بازگشت به زندگی، امید و نوآوری در عرصه‌های مختلف نیز گسترش می‌یابد.
کشاورزان در این فصل با استفاده از بارش‌های مناسب و دمای ملایم، به کشت محصولات دارویی و کشاورزی همچون بیدمشک می‌پردازند و همین امر، نقش مهمی در رونق اقتصادی منطقه ایفا می‌کند. بیدمشک، به عنوان یک گیاه دارویی با کاربردهای گسترده در صنایع داروسازی و آرایشی، در سال‌های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته و این امر می‌تواند فرصتی برای توسعه کشاورزی پایدار در این منطقه باشد در کنار فواید اقتصادی، بیدمشک به‌عنوان گیاهی که اثرات مثبت بسیاری بر سلامت انسان دارد، نقشی درمانی نیز ایفا می‌کند.
این گیاه با داشتن خواصی مانند تسکین اضطراب، کاهش فشار خون، آرام‌بخش بودن و اثرات ضدالتهابی، در درمان بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات جسمی کاربرد دارد در آذربایجان غربی، بیدمشک به عنوان یک داروی طبیعی در طب سنتی و حتی طب مدرن شناخته می‌شود و در فرآیندهای درمانی مختلف از آن استفاده می‌شود. در این میان، کشاورزان بهار با توجه به خواص این گیاه، به‌طور ویژه به کشت آن پرداخته و این گیاه را نه تنها به عنوان یک محصول اقتصادی بلکه به‌عنوان یکی از منابع مهم درمانی در جامعه به شمار می‌آورند.
با آغاز فصل بهار و افزایش تقاضا برای گیاهان دارویی، بیدمشک به عنوان یک محصول استراتژیک در کشاورزی آذربایجان غربی مورد توجه قرار می‌گیرد و کشاورزان از آن به عنوان یک منبع درآمد پایدار استفاده می‌کنند علاوه بر این، رشد بیدمشک در این فصل به معنای بهبود شرایط محیطی و بهره‌برداری بهتر از منابع طبیعی است. با شکوفه‌زدن این گیاه در بهار، طبیعت منطقه نیز شکوه و زیبایی خاصی به خود می‌گیرد، که خود به نویدبخش بودن این فصل می‌افزاید.
نیاز بیدمشک به آب خیلی کم بوده و پردرآمد است
یاشار احمدی، کارشناس حوزه کشاورزی در گفتگو با خبرنگار اروم نیوز؛ اظهار کرد: بیدمشک در آذربایجان غربی، به‌ویژه در بخش بهار، به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی مناسب، به راحتی رشد می‌کند. این گیاه نه تنها برای مصارف دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد بلکه به عنوان یک محصول کشاورزی درآمدزا برای کشاورزان، در سال‌های اخیر به‌ویژه در فصل بهار مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: این گیاه در کاهش فشار خون، آرام‌بخشی و درمان اضطراب مؤثر است و به همین دلیل به عنوان یک داروی طبیعی در بین مردم شناخته می‌شود و کشاورزان منطقه با استفاده از روش‌های نوین کشاورزی، قادر به کشت و برداشت بیدمشک به‌صورت پایدار شده‌اند، که این امر نه تنها به افزایش درآمد کشاورزان کمک می‌کند بلکه در ارتقای سلامت جامعه نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
احمدی بیان کرد: بیدمشک به دلیل نیاز کم به آب و مقاوم بودن در برابر شرایط اقلیمی سخت، می‌تواند در مناطق مختلف استان آذربایجان غربی به ویژه در بخش‌های کم‌آب، کشت شود و به کشاورزان کمک کند تا با منابع آبی محدود، از این محصول بهره‌برداری کنند.
بیدمشک منبع اصلی درآمد برای کشاورزان است
محمدعلی یونسی یکی از کشاورزان باسابقه در حاشیه رودخانه شهرچای ارومیه، درباره درآمد این محصول به خبرنگار اروم نیوز گفت: برداشت بیدمشک و فرآوری آن، یک شغل فصلی ولی پررونق است هر کیلوگرم شکوفه بیدمشک را بین ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان می‌فروشیم، اما اگر آن را خودمان تبدیل به عرق بیدمشک کنیم، درآمد بیشتری خواهیم داشت.
وی بیان کرد: عرق‌گیری سنتی باعث حفظ عطر طبیعی بیدمشک می‌شود و بسیاری از مشتریان، ترجیح می‌دهند عرقیاتی را بخرند که در دیگ‌های مسی به روش سنتی تهیه شده است این روش هنوز هم در بسیاری از روستاها و باغ‌های اطراف ارومیه اجرا می‌شود و باعث شده درآمد کشاورزان از این محصول چند برابر شود.
استقبال بازار داخلی و صادرات به کشورهای همسایه
کریم احدی، کشاورز دیگری از منطقه نازلو، از رونق بازار عرق بیدمشک ارومیه گفت: محصولات ما به سراسر کشور ارسال می‌شود و حتی مشتریانی از کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه هم داریم. بسیاری از مغازه‌های عطاری و فروشگاه‌های محصولات سنتی، عرق بیدمشک خانگی را با قیمت بالاتری می‌خرند، چون از کیفیت و عطر بی‌نظیر آن مطمئن هستند.
وی بیان کرد: از هر ۱۰ کیلوگرم گل تازه بیدمشک، می‌توان حدود هفت تا هشت لیتر عرق خالص تولید کرد. اگر آن را به صورت فله‌ای بفروشیم، سود کمتری دارد، اما بسته‌بندی‌های شیشه‌ای و برندهای محلی باعث شده بازار این محصول گسترده‌تر شود.
احدی عنوان کرد: با وجود سودآوری بالای این محصول، کشاورزان از برخی مشکلات نیز گلایه دارند. نبود تجهیزات استاندارد برای استحصال سنتی، دشواری در تهیه سوخت برای دیگ‌های مسی و هزینه بالای بسته‌بندی از جمله چالش‌هایی است که کشاورزان و تولیدکنندگان خرد با آن مواجه هستند.
این کشاورز بیان کرد: اگر حمایت‌هایی مثل تسهیلات ارزان‌قیمت برای خرید تجهیزات پیشرفته یا کمک در بسته‌بندی این محصول انجام شود، بسیاری از کشاورزان از فروش خام بیدمشک دست می‌کشند و خودشان اقدام به فرآوری خواهند کرد. این کار نه تنها سود بیشتری دارد، بلکه ارزش افزوده بیشتری هم برای استان ایجاد می‌کند.
ارومیه قطب تولید بیدمشک در کشور
حکمت جعفری مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به زمان برداشت این محصول اظهار کرد: کار برداشت بیدمشک از اواخر اسفندماه آغاز می‌شود و بسته به شرایط اقلیمی منطقه، بین ۱۵ تا ۳۰ روز ادامه دارد.
وی با بیان اینکه بیدمشک علاوه بر ارزش اقتصادی، دارای کاربردهای گسترده‌ای در حوزه‌های اکولوژیکی، زیست‌محیطی، صنعتی، دارویی، خوراکی و زینتی است، تصریح کرد: این گیاه را می‌توان در دسته درختان چندمنظوره قرار داد که علاوه بر تولید محصول، به حفظ منابع خاک و کاهش فرسایش نیز کمک می‌کند.
جعفری با اشاره به نبود آمار رسمی از سطح زیر کشت و میزان تولید بیدمشک در کشور، خاطرنشان کرد: استان آذربایجان غربی، به‌ویژه شهر ارومیه، یکی از قطب‌های اصلی تولید بیدمشک و فرآورده‌های آن در کشور به شمار می‌رود. نقل بیدمشکی، حلوا و انواع دسرهای سنتی از جمله تولیداتی هستند که در کنار عرق بیدمشک، از این گیاه ارزشمند به دست می‌آیند و نقش مهمی در اقتصاد محلی دارند.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی افزود: درختچه‌های بیدمشک بیشتر به صورت حاشیه‌کاری در کنار رودخانه‌ها، باغ‌ها و جوی‌های آب کشت می‌شوند و ارومیه بیشترین سطح زیر کشت این محصول را دارد. علاوه بر ارومیه، شهرستان‌های پلدشت و سلماس نیز از دیگر مناطق مهم تولید بیدمشک در استان هستند.
وی ادامه داد: میزان تولید شاتون نر تازه بیدمشک در استان بین ۸۰۰ تا یک هزار و ۲۰۰ تن برآورد شده و تولید عرق بیدمشک در سال جاری نیز بیش از ۲/۵ میلیون لیتر پیش‌بینی می‌شود.
جعفری با اشاره به فرآیند تبدیل این محصول اظهار کرد: حدود یک‌سوم شکوفه‌های بیدمشک تولیدی استان، توسط واحدهای تبدیلی جذب و فرآوری می‌شود همچنین نزدیک به یک‌سوم دیگر از این محصول به‌صورت سنتی در خانه‌ها مصرف شده و از آن عرق بیدمشک تهیه می‌شود.
وی افزود: مابقی محصول نیز برای مصارف مختلف به استان‌های دیگر ارسال می‌شود و در کارگاه‌های گلاب‌گیری، شیرینی‌پزی و تولید نقل بیدمشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بازار داخلی و صادرات عرق و نقل بیدمشک ارومیه
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به بازار پررونق فرآورده‌های بیدمشک گفت: نقل و عرق بیدمشک تولیدی در ارومیه علاوه بر مصرف داخلی، مشتریان زیادی در کشورهای همسایه و کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس دارد.
وی تصریح کرد: مازاد تولید این محصول به کشورهای مختلف صادر می‌شود و از جمله کالاهای شناخته‌شده در حوزه صادرات گیاهان دارویی و محصولات سنتی ایران به شمار می‌آید.
کلام اخر؛
برداشت بیدمشک در آذربایجان غربی، به‌ویژه در ارومیه، نه تنها یک سنت قدیمی بلکه منبع درآمدی مطمئن برای بسیاری از کشاورزان است استحصال سنتی این محصول همچنان مشتریان فراوانی دارد و به دلیل عطر و کیفیت بالا، بازارهای داخلی و خارجی را به خود جذب کرده است.
اگرچه این روش پردرآمد است، اما کشاورزان خواستار حمایت بیشتر برای توسعه و بهبود تجهیزات خود هستند تا بتوانند در این بازار رقابتی، جایگاه خود را حفظ کنند.
گزارش از نجیبه معصومی سرای
انتهای خبر/ م
