به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز»؛ صبحی دل‌انگیز و پر از نسیم بهاری که با آواز خوش گنجشکان آغاز می‌شود، فضای شهر ارومیه را پر کرده است. در این هوای مطبوع، میل به پیاده‌روی و لذت بردن از طبیعت بهاری در دل هر رهگذری زنده می‌شود.
مسیر من از چندین مدرسه راهنمایی و دبیرستان دخترانه و پسرانه عبور می‌کند؛ جایی که صدای شادی و هیاهوی دانش‌آموزان فضای پیرامون را زنده نگه داشته است. این صداها مرا به دوران مدرسه خودم بازمی‌گرداند، اما تصویر دیگری در کنار این صحنه‌های شاد و مفرح وجود دارد که قلب هر انسان دلسوزی را به درد می‌آورد.
در کنار شادی‌ها، صحنه‌هایی ناخوشایند به چشم می‌خورد؛ نوجوانانی که سن کمی دارند، در حالی که سیگار یا ویپ در دست دارند و بدون هیچ ابایی اقدام به استعمال دخانیات می‌کنند. این مسئله نه تنها محدود به جنسیت خاصی نیست بلکه دختران و پسران هر دو به شکل قابل توجهی به این عادت ناسالم گرایش پیدا کرده‌اند. تفکیک سنی در این میان معنایی ندارد و این موضوع نگران‌کننده به نظر می‌رسد.
با مشاهده چنین وضعیتی سوالاتی ذهنم را درگیر می‌کند؛ آیا خانواده‌ها از رفتار فرزندان خود مطلع هستند؟ آیا نهادهای نظارتی به درستی وظایف خود را انجام می‌دهند؟ چرا روند استعمال سیگار و ویپ در مقابل مدارس و دانشگاه‌ها به‌طور محسوسی افزایش یافته است؟
استعمال دخانیات میان دختران و پسران نوجوان، به یکی از معضلات جدی سلامت عمومی تبدیل شده است که نگران‌کننده‌ترین بخش آن، آغاز مصرف در سنین بسیار پایین است. تحقیقات و آمارهای رسمی نشان می‌دهد که بسیاری از کودکان و نوجوانان حتی پیش از ورود به دوره دبیرستان، به مصرف سیگار، قلیان و انواع دخانیات گرایش پیدا کرده‌اند. این روند نه تنها سلامت جسمانی آنان را به خطر می‌اندازد، بلکه اثرات روانی و اجتماعی مخربی نیز به‌دنبال دارد. عوامل متعددی از جمله فشار همسالان، ناآگاهی نسبت به پیامدها، دسترسی آسان به مواد دخانی و تاثیر رسانه‌ها در افزایش این آسیب نقش دارند. مسئله‌ای که نیازمند توجه ویژه خانواده‌ها، مدارس و نهادهای بهداشتی و فرهنگی است تا با آموزش‌های هدفمند و اقدامات پیشگیرانه، این روند خطرناک کنترل و کاهش یابد.
سیگار جایگزین قلم
در نزدیکی دانشگاه آزاد ارومیه، این مشکل به شکل فاجعه‌باری مشاهده می‌شود؛ جوانانی که به دنبال دانش و آینده روشن هستند، به جای در دست داشتن کتاب و قلم، سیگار، قلیان و ویپ در دست گرفته‌اند. این معضل نه تنها سلامت جسمی و روانی دانشجویان را تهدید می‌کند بلکه می‌تواند آسیب‌های عمیقی بر بنیان خانواده‌ها و جامعه وارد کند.
کمبود فرهنگ‌سازی موثر و نظارت کافی از سوی نهادهای مرتبط، زمینه‌ساز گسترش این معضل شده است. نبود برنامه‌های آموزشی مستمر و توجه ناکافی به موضوع اعتیاد و استعمال دخانیات در سنین پایین، شرایط را برای گرایش نوجوانان و جوانان به این رفتارهای زیان‌آور فراهم کرده است.
برای مقابله با این چالش، نیاز به همکاری جدی خانواده‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و دستگاه‌های متولی فرهنگ‌سازی و نظارت احساس می‌شود. برگزاری کارگاه‌های آموزشی، افزایش آگاهی عمومی، و برخورد قانونی با عرضه‌کنندگان دخانیات به نوجوانان و جوانان از جمله راهکارهای مهم در این زمینه است.
بررسی علل و پیامدهای افزایش استعمال سیگار
توحید خلیلی کارشناس مسائل اجتماعی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز» اظهار کرد: یکی از عوامل مهم گرایش نوجوانان و جوانان به استعمال دخانیات، نبود نظارت کافی و آگاهی‌بخشی موثر در خانواده‌ها و محیط‌های آموزشی است. خانواده‌ها نقش بسیار کلیدی در شکل‌گیری رفتارهای فرزندان دارند، اما متأسفانه در بسیاری موارد، عدم توجه و کم‌اطلاعی والدین نسبت به خطرات دخانیات، نوجوانان را در معرض آسیب‌های جدی قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: همچنین فشارهای اجتماعی و مدل‌سازی رفتاری از سوی گروه‌های همسالان نیز موجب افزایش گرایش به این رفتار ناسالم می‌شود.
خلیلی تصریح کرد: از سوی دیگر، نهادهای مسئول فرهنگی و آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها باید با برنامه‌های مستمر و جذاب، دانش‌آموزان و دانشجویان را نسبت به پیامدهای مصرف دخانیات آگاه سازند و جایگزین‌های سالم را به آنان معرفی کنند.
وی گفت: نبود چنین برنامه‌هایی و کمبود فضاهای مناسب برای فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی، موجب شده است که برخی نوجوانان و جوانان به سمت استعمال دخانیات و ویپ گرایش پیدا کنند.
خلیلی عنوان کرد: پیامدهای این روند نه تنها سلامت جسمانی افراد را به خطر می‌اندازد بلکه می‌تواند آثار روانی و اجتماعی گسترده‌ای داشته باشد. از کاهش تمرکز و افت تحصیلی گرفته تا بروز اختلالات روانی و وابستگی به مواد مخدر، همه از عواقب مخرب استعمال سیگار در سنین نوجوانی و جوانی هستند.
لزوم ورود جدی مسئولان و برنامه‌ریزی‌های جامع
وی عنوان کرد: برخورد جدی با فروشندگان غیرمجاز دخانیات به نوجوانان و همچنین اجرای قوانین ممنوعیت استعمال سیگار در محیط‌های آموزشی از مهم‌ترین اقدامات لازم است. همچنین، افزایش آموزش‌های خانواده‌محور و ایجاد کمپین‌های گسترده اطلاع‌رسانی، می‌تواند به کاهش این معضل کمک شایانی کند.
خلیلی تصریح کرد: علاوه بر این، توسعه فضای تفریحی، فرهنگی و ورزشی در مدارس و دانشگاه‌ها، می‌تواند به کاهش گرایش جوانان به رفتارهای ناسالم کمک کند. ایجاد محیط‌هایی که دانش‌آموزان و دانشجویان بتوانند انرژی خود را به صورت مثبت تخلیه کنند، یکی از کلیدهای اصلی پیشگیری است.
وی ادامه داد: با توجه به روند رو به رشد استعمال سیگار و ویپ در میان نوجوانان و جوانان در ارومیه، ضروری است که خانواده‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و نهادهای فرهنگی و نظارتی دست در دست هم دهند و با همکاری یکدیگر، فرهنگ‌سازی مؤثر و اقدامات پیشگیرانه جدی را در اولویت قرار دهند. بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سلامت فردی و اجتماعی جامعه وارد کند.
دخانیات؛ آسیب خاموش نسل جوان
پیمان آمیون کارشناس بهداشت محیط به خبرنگار اروم نیوز گفت: استعمال سیگار و ویپ در میان نوجوانان و جوانان نه تنها یک مسئله بهداشتی بلکه یک آسیب اجتماعی جدی است که ریشه در مسائل فرهنگی، خانوادگی و نظارتی دارد.
وی ادامه داد: افزایش این پدیده می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر ساختار خانواده، نظام آموزشی و حتی جامعه کلی داشته باشد.
آمیون عنوان کرد: نوجوانانی که به مصرف دخانیات گرایش پیدا می‌کنند، معمولا در ارتباط با خانواده دچار اختلال می‌شوند. این افراد ممکن است به دلیل مشکلات رفتاری و کاهش اعتماد والدین، از خانواده فاصله بگیرند که این خود باعث تضعیف بنیان خانواده و افزایش مشکلات روانی می‌شود. همچنین، این روند می‌تواند منجر به بروز ناهنجاری‌های اجتماعی مانند پرخاشگری، انزوا و افت تحصیلی گردد.
وی تصریح کرد: مصرف سیگار و ویپ در مدارس و دانشگاه‌ها، بر کیفیت تحصیل و تمرکز دانش‌آموزان و دانشجویان تأثیر منفی می‌گذارد. افت عملکرد تحصیلی و افزایش غیبت‌ها از جمله نتایج مستقیم این آسیب است که به کاهش سرمایه انسانی و کاهش بهره‌وری در جامعه منجر می‌شود. جوانان و نوجوانان ما آینده‌سازان کشورند و این معضل می‌تواند مسیر توسعه کشور را تحت تأثیر قرار دهد.
پهنه‌ای برای افزایش آسیب‌های اجتماعی گسترده‌تر
گرایش به استعمال دخانیات اغلب مقدمه‌ای برای ورود به سایر آسیب‌های اجتماعی همچون مصرف مواد مخدر، اعتیاد و بزهکاری است. فقدان نظارت کافی و آموزش‌های پیشگیرانه می‌تواند این مسیر را تسهیل کند و در نهایت موجب افزایش جرائم و مشکلات اجتماعی شود.
اجرای قوانین منع فروش دخانیات به نوجوانان و برخورد جدی با فروشندگان غیرمجاز از ضروریات است. برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی در مدارس، دانشگاه‌ها و خانواده‌ها برای آگاه‌سازی درباره مضرات دخانیات، فراهم کردن فرصت‌های مناسب برای فعالیت‌های سالم و افزایش مشارکت نوجوانان و جوانان در برنامه‌های مثبت اجتماعی، آموزش والدین برای نظارت بیشتر و برقراری ارتباط مؤثر با فرزندان، فراهم کردن دسترسی به خدمات روانشناسی و مشاوره برای دانش‌آموزان و دانشجویان در معرض خطر
افزایش مصرف سیگار و ویپ میان نوجوانان و جوانان ارومیه، نه تنها سلامت فردی آنان را تهدید می‌کند بلکه به یک معضل اجتماعی تبدیل شده که می‌تواند بنیان خانواده و جامعه را تضعیف کند. توجه ویژه مسئولان، خانواده‌ها و آموزشگاه‌ها و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه می‌تواند این بحران را کاهش داده و آینده‌ای سالم‌تر برای جوانان این شهر رقم زند.
در سال‌های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر مصرف سیگار و ویپ در بین نوجوانان و جوانان شهر ارومیه بوده‌ایم. گزارش‌ها از مدارس و دانشگاه‌های این شهر حاکی از آن است که برخی از دانش‌آموزان و دانشجویان به‌صورت روزانه از این مواد استفاده می‌کنند. مسئولان آموزشی و بهداشتی نسبت به عواقب این پدیده هشدار داده‌اند و خواستار اجرای برنامه‌های پیشگیرانه و فرهنگ‌سازی گسترده شده‌اند.
به گفته کارشناسان، تبلیغات گسترده محصولات نیکوتینی، دسترسی آسان و باورهای غلط درباره کم‌ضرر بودن ویپ، از عوامل اصلی گرایش جوانان به این مواد است. همچنین، نبود نظارت کافی در اطراف مدارس و دانشگاه‌ها، فروش این محصولات به افراد زیر سن قانونی را تسهیل کرده است.
گزارش از: رقیه وکیلی
انتهای خبر/ و
