رقیه_وکیلی؛ تصاویر بیرحمانهای که این روزها از غزه منتشر میشوند، نه فقط خبرنگاران و فعالان حقوق بشر، که وجدان هر انسانی را میآزارد. کودکان بیگناهی که زیر آوار بمبها جان میبازند، با چشمان باز و نگاههای معصومشان، پرسشهای بزرگی را پیشروی بشریت میگذارند؛ آیا دنیا هنوز هم میتواند ادعای تمدن و انسانیت کند؟
این تصاویر، نه یک «تلفات جنگی»، که جنایت علیه بشریت هستند. وقتی کودکان در امنترین مکانها مانند بیمارستانها و مدارس مورد هدف قرار میگیرند، دیگر نمیتوان از «جنگ مشروع» سخن گفت. این یک کشتار سازمانیافته است.
در حالی که بحران غزه همچنان ادامه دارد و جنایات انسانی به اوج خود رسیده، سکوت سلبریتیهای ایرانی در برابر این فاجعه بسیاری از فعالین را شگفتزده کرده است. همزمان با تشدید حملات و کشتار غیرنظامیان، جامعه جهانی به واکنشهای متفاوت سلبریتیها و شخصیتهای برجسته توجه میکند. اما آنچه که بیشتر از همه در این میان جلب توجه میکند، سکوت مطلق یا واکنشهای مبهم برخی از معروفترین چهرههای فرهنگی و هنری ایران است.
سلبریتیها که معمولاً در مسائل اجتماعی و سیاسی داخلی ایران، همچون اعتراضات یا بحرانهای محیطزیستی، به سرعت وارد گود میشوند، در مواجهه با جنایات در غزه به طرز قابلتوجهی دست به سکوت زدهاند. این پرسش به وجود میآید که آیا این سکوت نتیجه سیاستهای خاص، ترس از پیامدهای سیاسی، یا عدم تمایل به ورود به مسائل خارج از مرزهای ایران است؟
سلبریتیهایی که در گذشته از اعتراضات اجتماعی حمایت کرده یا در برابر حکومت ایستادهاند، این بار در مقابل فاجعهای که جان هزاران انسان را در فلسطین گرفته، واکنشی نداشتهاند. این سکوت در حالی است که برخی از سلبریتیها در فضای مجازی فعال هستند و به موضوعات مختلف اجتماعی و فرهنگی داخلی واکنش نشان میدهند، اما از اظهار نظر در مورد مسائل جهانی خودداری کردهاند.
در این شرایط، بسیاری از تحلیلگران سیاسی و اجتماعی بر این باورند که سکوت سلبریتیها میتواند نشانگر نوعی سیاستگذاری فرهنگی باشد که با دقت تمام از ورود به مسائلی که ممکن است تأثیرات منفی در داخل کشور داشته باشد، اجتناب میشود. در مقابل، عدهای معتقدند که این سکوت نه از ترس، بلکه از عدم درک کامل ابعاد فاجعه و مسائل پیچیده مرتبط با آن ناشی میشود.
اما فارغ از دلایل مختلف، واقعیت این است که سکوت سلبریتیهای ایرانی در برابر جنایات غزه برای بسیاری از طرفداران و حتی منتقدان این چهرهها، سوالات زیادی به همراه داشته و پرسشهایی درباره مسئولیت اجتماعی این افراد مطرح میکند. آیا سلبریتیها فقط موظف به ارائه واکنشهای احساسی به مسائل داخلی هستند یا در برابر جنایات جهانی نیز باید صدای خود را بلند کنند؟
در ادامه، پرسشهایی مطرح میشود که میتواند چشمانداز جدیدی به واکنش سلبریتیها نسبت به بحرانهای جهانی بدهد. آیا سکوت آنها به نوعی بازتابدهنده خودسانسوری است که از ترس پیامدهای سیاسی و اجتماعی در داخل کشور شکل گرفته؟ یا این که عدم واکنش به بحرانهای بینالمللی نشاندهنده بیتفاوتی به مسائل بشری است که از نظر بسیاری از مردم، انتظار میرفت چهرههای عمومی در قبال آنها به عنوان یک صدای تأثیرگذار، وارد میدان شوند؟
در این میان، پرسشی اساسی نیز مطرح است که آیا سلبریتیها صرفاً به دلیل منافع شخصی یا حرفهای از دخالت در مسائل جهانی خودداری میکنند، یا این که نهادهای حاکمیتی با فشارهایی غیرمستقیم، آنها را به سکوت وادار میکنند؟ برخی از طرفداران این چهرهها معتقدند که سکوت آنها صرفاً به دلیل حفظ حریم شخصی و حرفهای است، اما دیگران بر این باورند که این سکوت میتواند تأثیرات منفی در نگاه مردم به این شخصیتها داشته باشد.
در نهایت، آنچه مسلم است این است که سکوت سلبریتیها در برابر جنایات غزه، نه تنها سوالات اجتماعی و سیاسی زیادی را ایجاد کرده، بلکه موجب شده تا جامعه، بیشتر از گذشته به تأثیر این چهرهها در شکلدهی به افکار عمومی و تصمیمات سیاسی نگاهی انتقادی داشته باشد.