به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز» رقیه وکیلی در یادداشتی نوشت: دوازدهم محرم‌الحرام، بنا بر روایاتی، سالروز شهادت حضرت علی بن الحسین، امام زین‌العابدین (ع)، بزرگ‌مبلغ قیام عاشورا و چهارمین پیشوای شیعیان جهان است. این روز، فرصتی است برای بازخوانی زندگی امامی که پس از فاجعه کربلا، در سخت‌ترین شرایط ممکن، بار امانت قیام عاشورا را به دوش کشید و در سکوت و غربت، پیام نهضت حسینی را به تاریخ سپرد.
دوران امامت امام سجاد (ع) از دهم محرم سال ۶۱ هجری قمری و هم‌زمان با شهادت جانسوز امام حسین (ع) آغاز شد. دوران رهبری ایشان یکی از پرفشارترین و پیچیده‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام به‌شمار می‌رود؛ چرا که هم‌زمان با سرکوب‌های شدید بنی‌امیه، جامعه اسلامی در بحران‌های بی‌سابقه‌ای چون واقعه «حره» در مدینه و حادثه دردناک حمله منجنیقی به کعبه در مکه گرفتار شده بود.
در واقعه حره، به دستور یزید، سپاه شام به مدینه یورش برد و نه‌تنها بیش از ۸۰ تن از صحابه پیامبر (ص) و ۷۰۰ تن از حافظان قرآن را به شهادت رساند، بلکه نوامیس مردم مدینه را مورد تعرض قرار دادند و شهر پیامبر را به خاک و خون کشیدند. در چنین شرایطی، امام زین‌العابدین (ع) در انزوای سیاسی و اجتماعی قرار داشت و ارتباط مستقیم با مردم، بسیار دشوار شده بود.
با این حال، امام سجاد (ع) با بهره‌گیری از شیوه‌هایی چون دعا، مناجات و تربیت شاگردان برجسته، راهی تازه برای هدایت امت گشود. اثر ماندگار صحیفه سجادیه، که به «زبور آل‌محمد» شهرت دارد، سندی است گویای ژرف‌اندیشی معنوی و سیاسی این امام بزرگوار در انتقال مفاهیم توحیدی، عدالت‌خواهی و مبارزه با ظلم.
از مهم‌ترین مقاطع زندگی امام سجاد (ع)، خطبه‌های افشاگرانه ایشان در مجلس یزید در شام و در دربار عبیدالله بن زیاد در کوفه بود؛ سخنانی کوبنده و روشنگرانه که با وجود فضای اختناق، چهره واقعی حکومت وقت را برای مردم برملا ساخت و مانع تحریف واقعه عاشورا شد. این خطبه‌ها، نه تنها عزت اهل بیت (ع) را زنده کرد، بلکه پایه‌های فکری و فرهنگی نهضت عاشورا را در طول تاریخ حفظ نمود.
امروز، پس از گذشت بیش از ۱۴ قرن، هنوز هم درس‌های صبر، عزت، مقاومت و روشنگری امام سجاد (ع) الهام‌بخش جوامع آزادی‌خواه است. آن امام همام، اگرچه در ظاهر در اسارت و سکوت زیست، اما صدای بلندش در قالب دعا و خطبه، طنین عدالت را تا همیشه تاریخ به گوش بشریت رساند.
در بزرگداشت این روز، لازم است بیش از پیش به ابعاد معرفتی و راهبردی حیات امام زین‌العابدین (ع) پرداخته شود و این الگوی صبوری و مقاومت به نسل‌های آینده معرفی گردد؛ نسلی که همچنان تشنه حقیقت و معنویت است.
امام سجاد علیه‌السلام در طول ۳۴ سال امامت خود، در حالی که از یک‌سو تحت نظر و فشار شدید حکومت بنی‌امیه قرار داشت و از سوی دیگر جامعه اسلامی گرفتار انحراف، جهل و ترس شده بود، با صبر، حکمت و درایت توانست بنیان‌های فکری شیعه را تثبیت کرده و آموزه‌های حقیقی اسلام را به نسل‌های پس از عاشورا منتقل کند.
در شرایطی که مجالس وعظ و خطابه برای افشای ظلم و بیان حقیقت بسته شده بود، امام سجاد (ع) از ابزارهای متفاوت و تأثیرگذاری همچون دعا و نیایش بهره گرفت. دعاهای آن حضرت، علاوه بر جنبه معنوی و روح‌بخش، بار فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عمیقی دارند که بر مبنای توحید، عدالت، عبودیت و مقابله با طغیانگری تدوین شده‌اند. از همین رو، صحیفه سجادیه تنها کتاب دعا نیست، بلکه گنجینه‌ای گران‌سنگ از معارف اسلامی و مدرسه‌ای زنده برای تربیت انسان‌های متعهد و آزاده است.
ایشان با پرورش شاگردانی اندیشمند مانند محمد بن مسلم زهری و سعید بن مسیب، بستر انتقال علوم اهل بیت (ع) را در قالب تربیت فردی فراهم ساخت. در چنین فضای سنگین امنیتی، این تربیت پنهان و تدریجی از بزرگ‌ترین جلوه‌های هوشمندی و دوراندیشی امام سجاد (ع) به شمار می‌آید.
از سوی دیگر، نقش‌آفرینی امام در حفظ عزت کاروان اهل بیت پس از کربلا در مسیر کوفه و شام و خطبه‌های کوبنده ایشان در برابر دستگاه‌های جور، نقطه عطفی در تاریخ اسلام است. امام با بیانی رسا و استوار، نه تنها چهره واقعی یزید و عبیدالله بن زیاد را به مردم نشان داد، بلکه با یادآوری جایگاه والای اهل بیت پیامبر (ص)، افکار عمومی را نسبت به حقیقت عاشورا بیدار کرد.
پس از بازگشت به مدینه، امام سجاد (ع) با وجود تمام فشارها، چراغ ولایت را خاموش نکرد و رسالت خود را در زمینه احیای دین و دفاع از حق ادامه داد.
در روزگار ما، الگوبرداری از صبر، حکمت و روشنگری امام سجاد (ع)، نیاز جوامع اسلامی است؛ جوامعی که در میانه بحران‌های فرهنگی، اخلاقی و معنوی نیازمند بازگشت به ریشه‌های اصیل خود هستند. صدای رسای امام سجاد (ع) در قالب ادعیه و مناجات، همچنان برای جهانیان پیامی تازه دارد: «صبر، ایمان و روشنگری، کلید بیداری و رهایی است.»
امروز، یاد و نام زین‌العابدین (ع) نه فقط در دل شیعیان، بلکه در دل تمامی آزادگان جهان جاری است؛ و این‌گونه است که پیام عاشورا، به برکت امام سجاد (ع)، از کربلا تا امروز زنده مانده و تا همیشه تاریخ زنده خواهد ماند.
