به گزارش سرویس اجتماعی اروم نیوز؛
سازمان ملل هشدار داده است که اگر مصرف آب با همین روند ادامه یابد تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر در جهان با کمبود آب مواجه خواهند شد. همچنین ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر دیگر نیز در نقاطی زندگی خواهند کرد که یافتن آب شیرین برای برطرف کردن نیازهای روزمره دشوار خواهد بود . به گفته معاون وزیر نیرو بر اساس اسناد سازمان ملل در کره زمین ۲٫۵ درصد آب شیرین قابل دسترسی است و از این ۲٫۵درصد بخش ناچیزی از آب های سطحی در دسترس قرار می گیرد در این بین از ایران نیز به عنوان یکی از بحرانی ترین کشورهای درگیر کمبود آب نام برده شده است. با این اوصاف دور از انتظار نیست که آب به عنوان مایه حیات در سال های آینده به عاملی برای مناقشات و درگیری ها تبدیل شود چرا که هر روز با توجه به افزایش جمعیت جهان با افزایش تقاضا برای تأمین آب، غذا و انرژی روبه رو خواهد شد.
ایران نیز به لحاظ جغرافیایی در کمربند خشکسالی قرار گرفته است و از جمله مناطق کم باران جهان است و طی سال های گذشته دوره های متعدد خشکسالی را پشت سر گذاشته و اکنون نیز هفتمین دوره خشکسالی پیاپی را تجربه می کند.
متوسط بارندگی در کشور حدود ۲۵۰ میلی متر اعلام شده است که حدود یک سوم متوسط جهانی است و قابلیت تبخیری نیز بیش از سه برابر قابلیت جهانی مناطق خشک و کم آب است. بر اساس آماری که وزیر نیرو اردیبهشت امسال در مجلس شورای اسلامی ارائه کرد حداکثر میزان مجاز برای استفاده از منابع آب تجدید شونده ۶۰ درصد است اما اکنون از ۱۲۰ میلیارد مترمکعب، ۹۶ میلیاردمترمکعب آن مصرف می شود یعنی به جای ۶۰درصد ۸۰ درصد استفاده می شود که این مسئله فشار زیادی به منابع طبیعی وارد می کند به طوری که موجب خشک شدن تالاب هایی چون هامون، بختگان و دریاچه ارومیه شده است. کشوری که بیش از ۶۰ درصد از منابع آبی خود را استفاده می کند در مرحله بحران آبی قرار دارد.
اکنون نیز ۱۲ کلان شهر کشور در مرحله تنش آبی قرار دارند. اما نشانه های بحران آب چیست؟ خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها، افت سطح آب های زیر زمینی به دلیل حفر چاه های غیرمجاز و برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و کاهش روان آب ها از جمله نشانه های بحران آب است که در کشور ما به وضوح دیده می شود. امروزه ما با خشک شدن تالاب هایی مانند هامون، بختگان و نیز دریاچه ارومیه و… روبه رو هستیم.
از سویی بنا بر آماری بیش از ۱۵۰ میلیارد مترمکعب برداشت مازاد از سفره های آب زیرزمینی داشته ایم. در کنار این مسئله زیاد بودن میزان مصرف آب در بخش کشاورزی نیز معضلی است که به تشدید بحران آب می انجامد. به طوری که امروزه بیش از ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی به مصرف می رسد که همین امر لطمه بزرگی به منابع آبی کشور زده است.
در بخش مصرف خانگی نیز اگرچه درصد بالایی را شامل نمی شود ولی الگوی مصرف صحیحی نداریم همه این ها در کنار عواملی مانند کاهش بارندگی و تبخیرها(به گونه ای که بر اساس آماری ۲۷۰ میلیارد مترمکعب از ۴۰۰ میلیارد مترمکعب از حجم بارش ها به دلیل گرما از دسترس خارج می شود)، افت سطح آب های زیرزمینی و قرار گرفتن ۳۰۰ دشت از ۶۰۹ دشت کشور در وضعیت بحرانی و ضعف مدیریت منابع آبی باعث شده که امروز بحران آب را رودر رو داشته باشیم.
به طور مثال سایت آفتاب در گزارشی به نقل از دبیر اسبق سازمان نظام مهندسی کشاورزی نوشته است که در کشور ۱۸ میلیون هکتار زمین زراعی وجود دارد که ۸ میلیون هکتار آن کشت آبی است و از این ۸ میلیون هکتار حداکثر در یک میلیون هکتار از سیستم آبیاری پیشرفته یا آبیاری تحت فشار استفاده می شود که همین امر گویای مدیریت نامناسب آب در بخش کشاورزی است.
به هر حال کاهش کیفیت زندگی، مهاجرت از روستاها به شهرها و کشورهای دیگر، چالش تأمین و توزیع آب بخشی از تبعات خشکسالی و معضلی به نام بحران آب است که باید برای آن تدبیری اندیشید. برنامه پنجم توسعه نیز به عنوان راهبرد و سیاست های مدون شده برای حوزه مختلف به مواردی در زمینه مدیریت و توسعه پایدار منابع آبی تأکید کرده است. تصریحات قانونی که به نظر نمی رسد تاکنون جامه عمل پوشیده باشد دلیل آن در آمار و ارقام تکان دهنده بحران آب مشهود است. تراژدی تلخی که جز با عزم ملی که آن هم مستلزم نگاه به مسئله بحران آب به عنوان مسئله ملی است میسر نمی شود.
اصلاح الگوی مصرف به ویژه در بخش کشاورزی، جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز و جلوگیری از برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی، توقف سدسازی های متعدد جلوگیری از هدر رفت آب، نهادینه کردن فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب و اطلاع رسانی به جامعه برای آگاهی از تبعات کمبود و بحران آب مهم ترین اقداماتی است که برای کنترل بحران آب و کاستن از تبعات ناخوشایند آن و حفظ منابع آبی و بهره برداری درست از آن ها باید مدنظر مسئولان و مردم قرار گیرد در غیر این صورت نمی توان چشم انداز مطلوبی را در زمینه وضعیت منابع آبی در آینده ترسیم کرد. متأسفانه از دیدگاه عموم شاید هنوز اهمیت منابع و ذخایری چون نفت بیش از منابع آب باشد در حالی که آب مایه حیات است و بدون آب نمی توان زنده بود و زندگی کرد.
