به گزارش اروم نیوز، آذربایجان غربی و آذربایجان به وسعت شمال غرب ایران، در دل خود زمانی را مدفون کرده که عینیت مکانی آن را میتوان بر بلندای آثار باستانی و معماری بازیافت که همچون پرچم در آسمان تاریخ و فرهنگ این منطقه در اهتزازاند.
تپه حسنلو، تخت سلیمان، تمدنهای اطراف دریاچه ارومیه! ماناها، اورارتوها و… همراه با دهها لایه تاریخی که روی هم تلنبار شده و زمان معاصر قله و بام این لایهها است. امروز ما بر فراز این قله ایستادیم و بی خبر از وسعت ، حجم و عمق آن! حتی بی خبر از اینکه چگونه بر فراز آمدهایم و این فراز آمدن آیندهای هم دارد.
تخت سلیمان! یکی از رازآمیزترین این قلههاست. تخت سلیمان نه یک اسم یا یک بنا که وانموده زمانی گمشده در گستره تاریخ است. منطقهای که با کوه و آب، آتش و باد نشانه گذاری شده است. آتشی مقدس (به آتشکدهاش)، آبی مقدس( به دریاچه مقدس پیرامونش) کوهی مقدس ( کوه بلقیس) و بادی که آزاد و رها نفس اعصار و قرون را تا ما وزیده است و ترکیبی از همه زمان و همه مکان بودن است.
چهارعنصر اصلی بر پیکره این معماری باستانی همچون شناسنامه تنیده و این قله از حجمی که بی خبرانه برآن گام میزنیم از صدر تا ذیل کتاب آفرینش است زمان را و مکان را و انسان را.
*تخت سلیمان دروادی تاریخ:
از پیشا تاریخ تا هخامنشیان ، اشکانیان، ساسانیان و دوران حضور اسلام در ایران تا قرون اولیه بعد از اسلام و ادامه تا دوران تیموریان و ایلخانیان و تا دوران معاصرتر یعنی قاجار نشانه و آثار تخریب و بنا در تن و قامت خود دارد. سازه اصلی آن را ۳۰۰۰ ساله میدانند. آن را با شهر باستانی شیز یا همان کنجک و به قولی گرگا وغیره مترادف میدانند که زادگاه زرتشت پیامبر بوده و دریاچه مقدسش که با سحر عجین است، محل زایش منجی آخرالزمان در این دین.
محوطه باستانی تخت سلیمان ؛ آثار و بقایای عظیم داخل در آن، در شمالغربی ایران واقع شدهاست. این محوطه درسال ۱۸۱۹ توسط سر روبرت کرپرتر کشف گردید . در سال ۱۸۳۸ نیز سرهنری راولینسون پس از بازدید ازمحل٬ توصیفاتی دقیقی از محل این محوطه ارائه میدهد.
عکسهای هوایی دقیقی که اریش شمیدت در خلال سالهای ۱۸۸۸ و ۱۸۸۹ ازاین محل تهیه نمود کمک بسزایی درشناخت این محل شد.محققان دیگرکه دراواخر قرن۱۹واوایل قرن۲۰ به آنجا رفته بودند ٬چیزقابل توجهی جز مطالعات زمین شناسی ارائه نکردند.” د.آن. ویلبر و آر. و. پوپ” در سال ۱۹۳۷،” آ. گدار” درسال ۱۹۳۸،نتیجه تحقیقات و سفر های “ایلرز٬ اردمن٬ کونل و بورینگ” نیز به دلیل نامناسب بودن وضع آب و هوا، مقارن بودن با فصلهای پاییز و زمستان، و صعب العبور بودن مسیر راههای منتهی به این محوطه ناموفق باقی ماند. دراکتبر ۱۹۵۸ “هانس هنینگ فون دراوستن” باستان شناس سوئدی به همراه همسرش خانم ” هته فون دراوستن” و”بریتل ام گرن” ٬ بررسیهای مقدماتی را جهت حفاری آغاز کردند.
درسال۱۹۵۹ مقدمات اولین فصل حفاری با همکاری کارشناسان ایرانی ،آلمانی و سوئدی فراهم میشود. فون دراوستن ورودلف ناومن سرپرستی حفاری رابه عهده داشتند. گروه دراولین فرصت مساحی ( تعیین مساحت و محدوده محوطه) محوطه را با قطب نما شروع کردند. فون دراوستن با کشف بقایای چندی ازدیوارها و مقدارزیادی قطعات سفال مربوط به ظروف سفالی اهمیت اولیه منطقه را ازلحاظ باستانشناسی روشن ساخت.
او برای اولین بار دو مقبره مربوط به پیش ازتاریخ ( تومولوس) را درمحل شنا سایی کرد. همچنین یک تپه مسکونی دوره ما قبل تاریخ را در نزدیکی دهکده بابانظر کشف ومورد مطالعه قرارداد. در نتیجه کاوشهای باستاشناسی هیٲت مشترک ایران وآلمان که از سال۱۹۵۹ دراین محل آغازشده و تامدتها ادامه داشت ٬ بسیاری ازمساﺌل پیچیده و مرموز این محل کشف شد .
گزارشات مستند مربوط به این اکتشافات در کتاب تختسلیمان ازهانس هنینگ فون درواستن- رودلف نومان وهمچنین کتاب ویرانههای تختسلیمان و زندان سلیمان از رودلف نومان نوشته و منتشر شدهاست. بنا به اظهاراتی که در کتب آمده است، اغلب آثاریافت شده چه بنا و چه شیﺀ باستانی مربوط به دوره ساسانی وایلخانان مغول است.
فون دراوستن که کار حفاری محوطه تخت سلیمان را با کسالت شدید جسمانی آغاز کرده بود در ژوئیه پس از بازگشت به سوئد در سال۱۹۶۰بر اثرحمله قلبی در اوپسالا درگذشت. نام او برای همیشه به عنوان یگانه باستان شناسی که تا کنون در محوطه تخت سلیمان غورتاریخی و باستانی کرده با حفاری این محوطه همراه خواهد بود.
دریاچه پیرامونی آتشکده در محوطه تخت سلیمان بسی مهمتراز هر جزء محوطه است. دریاچهای که سطح آب آن همیشه ثابت بوده است. حمداله مستوفی در توصیف آن میگوید: با آنکه ۷ نهر آن ۷ آسیاب را میگرداند ولی هیچ گاه از آب آن کم نمیشود. فون دراوستن در گزارشات خود در این باره می گوید: در طول ۳ ماه اقامت ما ( در سال ۱۹۵۹) هرگز سطح آب دریاچه تغییرنکرده و همیشه ثابت بود این درحالی بود که خروجیهای ( نهرها) متعددی هم در اطراف آن وجود داشت و آب همواره از آنها خارج میشد. بستن و یا باز کردن این خروجیها و یا خروجیهای جدید، هیچ تاثیری بر سطح آب نداشت!
محققین این دریاچه را در آثار خود، برکهای توصیف کردهاند بیضی شکل که اعماق وعمق آن به درستی مشخص نیست.این دریاچه در دل خود اسراری دارد که نه اهالی و نه محققان تا به امروز راه براین اسرار نبردهاند. روایت است که این دریاچه محل اهدای هدایا و نذورات پادشاهان و بزرگان بوده است و قعر آن آکنده از اشیاء گوناگون است.
امروزه نیز این دریاچه هنوز میجوشد و آب آن نامیرا و جاودان است. تختسلیمان نهمین اثر از آثار به ثبت رسیده منطقه آذربایجان و کشورمان ایران در فهرست آثار و میراث جهانی است.
انتهای پیام/