به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز»؛ آذربایجان‌غربی سرزمینی است که به واسطه تنوع اقلیمی و جغرافیایی خاص خود همواره به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی و تولید گیاهان دارویی کشور شناخته می‌شود.
شرایط آب‌وهوایی منحصر به فرد، حاصلخیزی خاک و وجود ارتفاعات و دشت‌های گسترده سبب شده است تا در این خطه از ایران، طیف وسیعی از گیاهان دارویی و صنعتی قابلیت کشت و بهره‌برداری پیدا کنند.
یکی از گیاهان ارزشمند و پرکاربرد که در سال‌های اخیر در استان با استقبال کشاورزان و بهره‌برداران همراه بوده، گیاه دارویی «بادرشبو» است؛ گیاهی که نه تنها در حوزه طب سنتی و داروسازی جایگاه ویژه‌ای دارد بلکه در صنایع غذایی و بهداشتی کاربرد گسترده‌ای یافته است.
همزمان با فرا رسیدن دهه سوم مردادماه، برداشت و استحصال بادرشبو در نقاط مختلف آذربایجان‌غربی آغاز می‌شود و این روند تا اواخر شهریور ادامه می‌یابد فصل برداشت این گیاه دارویی علاوه بر رونق اقتصادی برای کشاورزان و بهره‌برداران، جلوه‌ای از همت و تلاش مردمان دیاری است که با تکیه بر ظرفیت‌های طبیعی و دانش بومی، توانسته‌اند زنجیره‌ای از تولید و فرآوری گیاهان دارویی را در استان شکل دهند.
در این فصل، مزارع سرسبز بادرشبو که رایحه خوش آن‌ها در فضا می‌پیچد، جلوه‌ای خاص به دشت‌ها و روستاهای استان می‌بخشند و نمادی از پیوند کشاورزی سنتی و دانش نوین گیاه‌پزشکی را به نمایش می‌گذارند.
بادرشبو به دلیل خواص درمانی و دارویی متعددی که دارد، همواره مورد توجه مردم و حکمای طب سنتی بوده است. از آرام‌بخشی و بهبود اختلالات گوارشی گرفته تا استفاده در صنایع داروسازی مدرن، این گیاه جایگاهی ویژه در سفره سلامت انسان دارد.
استان آذربایجان‌غربی با برخورداری از اقلیم کوهستانی و معتدل، یکی از مناطق مستعد کشت این گیاه محسوب می‌شود و در سال‌های اخیر با برنامه‌ریزی‌های جهاد کشاورزی و حمایت‌های دولتی، سطح زیرکشت آن روندی افزایشی داشته است. حضور بهره‌برداران محلی، جوانان روستایی و زنان کارآفرین در چرخه کشت، برداشت و فرآوری بادرشبو، نشانگر ظرفیت بالای این گیاه در ایجاد اشتغال پایدار و تقویت اقتصاد خانوارهای روستایی است.
از سوی دیگر، استحصال اسانس و فرآورده‌های ثانویه بادرشبو به‌عنوان بخش مهمی از زنجیره ارزش افزوده این محصول مطرح است. کارگاه‌ها و واحدهای فرآوری مستقر در استان با بهره‌گیری از تجهیزات سنتی و صنعتی، محصول نهایی را به بازارهای داخلی و حتی صادراتی عرضه می‌کنند در سال‌های اخیر توجه به بازارهای جهانی گیاهان دارویی و رشد تقاضا برای محصولات طبیعی، زمینه‌ساز افزایش اهمیت کشت گیاهانی چون بادرشبو در استان شده است.
همچنین نقش دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان در ارتقای کیفیت تولید و فرآوری بادرشبو قابل توجه است تحقیقات علمی در زمینه اصلاح نژاد گیاه، افزایش راندمان برداشت و استخراج اسانس، آموزش بهره‌برداران محلی و حمایت از طرح‌های نوآورانه می‌تواند آینده‌ای روشن برای توسعه کشت این گیاه در استان رقم بزند از این رو، بادرشبو نه تنها یک گیاه دارویی با ارزش اقتصادی است، بلکه می‌تواند به‌عنوان پیشران توسعه کشاورزی دانش‌بنیان در آذربایجان‌غربی نقش‌آفرین باشد.
به این ترتیب، آغاز فصل برداشت بادرشبو در مردادماه، تنها یک رویداد کشاورزی ساده نیست؛ بلکه فرصتی برای بازاندیشی در ظرفیت‌های بی‌شمار استان در حوزه گیاهان دارویی و ضرورت توجه جدی به این بخش استراتژیک محسوب می‌شود تلاقی سنت و علم، اقتصاد و سلامت، و کشاورزی و صنعت در سایه این گیاه دارویی، تصویری روشن از توانمندی‌های مردمان آذربایجان‌غربی را به نمایش می‌گذارد؛ تصویری که می‌تواند در مسیر توسعه پایدار و رونق اقتصادی استان بیش از پیش اثرگذار باشد.
درآمد پایدار با کاشت بادرشبو
رحمان قاسمی، کشاورز جوان اهل روستای «حسن‌کندی» سلماس در گفتگو با خبرنگار اروم نیوز با اشاره به نقش بادرشبو در درآمدزایی خانوارش گفت: چهار سال پیش برای اولین‌بار نیم هکتار از زمینم را زیر کشت بادرشبو بردم. در ابتدا فکر نمی‌کردم این گیاه تا این اندازه بازار فروش داشته باشد، اما با شروع برداشت و فروش برگ خشک و اسانس، متوجه شدم می‌تواند جایگزین خوبی برای کشت محصولات سنتی مثل گندم و جو باشد.
وی با بیان اینکه بادرشبو علاوه بر درآمدزایی، نیاز آبی کمتری نسبت به برخی محصولات دارد افزود: خانواده‌ام در فصل برداشت همه درگیر جمع‌آوری و خشک‌کردن محصول می‌شوند و همین موضوع باعث ایجاد اشتغال برای جوانان روستا هم شده است.
قاسمی تاکید کرد: اگر حمایت‌های جهاد کشاورزی در زمینه تأمین بذر و تسهیلات افزایش یابد، می‌تواند سطح زیرکشت را به دو برابر افزایش دهد.
زنان روستای میاندوآب با بادرشبو به استقلال مالی رسیدند
زهرا مرادی، بانوی کارآفرین اهل ارومیه که به‌همراه گروهی از زنان روستا در استحصال و فرآوری بادرشبو فعالیت دارد، گفت: در ابتدا به‌صورت سنتی برگ بادرشبو را جمع‌آوری و خشک می‌کردیم و به بازارهای محلی می‌فروختیم، اما اکنون با همکاری چند زن روستایی یک کارگاه کوچک برای بسته‌بندی گیاهان دارویی راه‌اندازی کرده‌ایم.
وی افزود: درآمدی که از فروش بسته‌های بادرشبو به دست می‌آید کمک بزرگی به معیشت خانواده‌ها کرده و باعث شده زنان روستا به استقلال مالی برسند.
مرادی با بیان اینکه بازار گیاهان دارویی در حال رشد است تأکید کرد: اگر حمایت‌های دولتی برای تجهیز کارگاه و اخذ مجوزهای بهداشتی بیشتر شود، می‌توانیم محصولاتمان را به سایر استان‌ها و حتی کشورهای همسایه صادر کنیم.
تولید اسانس بادرشبو در ارومیه منبع درآمد پایدار شد
محمدعلی نادری، شهروند ارومیه‌ای که بخشی از درآمد خود را از طریق فرآوری و فروش گیاه بادرشبو به دست می‌آورد، در گفتگو با خبرنگار اروم نیوز اظهار داشت: چند سالی است که با یکی از دوستانم در زمینه تولید اسانس بادرشبو فعالیت می‌کنیم اسانس این گیاه در بازار صنایع غذایی و دارویی متقاضی زیادی دارد و ما توانسته‌ایم با فروش آن درآمد مناسبی به‌دست آوریم.
وی گفت: خوشبختانه گیاهان دارویی مثل بادرشبو هم برای کشاورزان منبع درآمد است و هم برای فعالان شهری در حوزه فرآوری و فروش. این چرخه اگر درست مدیریت شود، می‌تواند بخش قابل توجهی از نیاز بازار داخلی را تأمین کرده و حتی صادراتی شود.
۲۵۰ هکتار از اراضی استان زیر کشت بادرشبو است
حکمت جعفری مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد: در سال جاری حدود ۲۵۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان به کشت گیاه دارویی بادرشبو اختصاص یافته است و برآوردها نشان می‌دهد که از این سطح زیرکشت بیش از پنج هزار تن پیکره رویشی تولید و روانه بازار مصرف خواهد شد.
وی بیان کرد: توسعه کشت گیاهان دارویی به ویژه بادرشبو علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم برای کشاورزان، ظرفیت بالایی در تأمین مواد اولیه صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی دارد و می‌تواند جایگزین مناسبی برای برخی محصولات پرآب‌بر در استان باشد.
جعفری در ادامه با اشاره به لزوم مدیریت علمی در کشت این محصول افزود: مبارزه به موقع با علف‌های هرز، مدیریت بهینه مصرف آب و رعایت اصول فنی در کاشت و برداشت بادرشبو از مهم‌ترین مواردی است که کشاورزان باید مدنظر قرار دهند.
وی تأکید کرد: توجه به اصول مکانیزه و علمی در تولید این محصول، علاوه بر افزایش کیفیت محصول نهایی، نقش مهمی در کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری آب خواهد داشت.
جعفری خاطرنشان کرد: در حال حاضر پنج واحد تولید عرقیات گیاهی در سطح استان فعالیت دارند که بخش عمده محصول برداشت‌شده بادرشبو را به صورت عرقیات فرآوری و روانه بازار می‌کنند.
وی گفت: عرق بادرشبو علاوه بر مصرف در تهیه شربت و نقل در داخل استان، مازاد تولید نیز به سایر استان‌ها صادر می‌شود که این امر علاوه بر ایجاد ارزش افزوده، به معرفی ظرفیت‌های کشاورزی آذربایجان‌غربی در سطح ملی کمک کرده است.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی با بیان اینکه از این میزان تولید بیش از ۲ میلیون لیتر عرق استحصال می‌شود، افزود: بخشی از محصول تولیدی توسط کارخانه‌های صنعتی برای مصارف دارویی و غذایی فرآوری می‌شود و بخشی دیگر نیز به صورت سنتی و در کارگاه‌های کوچک عرق‌گیری یا حتی در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جعفری با اشاره به شهرستان‌های اصلی تولیدکننده بادرشبو گفت: ارومیه، خوی، سلماس و میاندوآب از مهم‌ترین مناطق کشت این محصول هستند و سطح زیرکشت بادرشبو در این شهرستان‌ها هر ساله روندی افزایشی دارد.
وی اضافه کرد: شرایط آب و هوایی مطلوب، وجود نیروی انسانی ماهر و تجربه بالای کشاورزان از جمله عوامل موفقیت در گسترش کشت این محصول در این شهرستان‌ها به شمار می‌رود.
جعفری همچنین از اجرای طرح خشک‌کردن سرشاخه‌های گلدار این گیاه خبر داد و گفت: کار خشک‌کردن سرشاخه‌های گلدار برای ایجاد تنوع در بازار مصرف و افزایش زمان عرضه محصول در دستور کار مدیریت باغبانی و مجری طرح گیاهان دارویی استان قرار گرفته است.
گزارش از نجیبه معصومی سرای
انتهای خبر/
