به گزارش گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «اروم نیوز» رقیه وکیلی در یادداشتی نوشت: با فرا رسیدن اول ربیع‌الاول، تقویم اسلامی بار دیگر ورق می‌خورد تا ما را به یاد روزی بیندازد که نه‌تنها سرآغاز ماهی نو، بلکه طلیعه فصلی تازه در تاریخ اسلام است. این روز، در کنار ابعاد تاریخی و دینی‌اش، بار فرهنگی، تمدنی و اجتماعی ویژه‌ای دارد که هر ساله فرصتی ارزشمند برای بازنگری در مسیر امت اسلامی به شمار می‌رود.
نخستین روز از ماه ربیع‌الاول، در خاطره مسلمانان، یادآور هجرت تاریخی پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه است؛ واقعه‌ای که نه‌تنها نقطه عطفی در تاریخ اسلام بلکه آغاز رسمی شکل‌گیری نخستین دولت اسلامی بر پایه ارزش‌های توحیدی، عدالت‌محور و مردم‌سالار بود. هجرتی که با ایثار، ایمان و استقامت همراه بود و الگویی ماندگار برای همه دوران‌ها شد.
در جهان امروز که مسلمانان با چالش‌های متعددی همچون تفرقه مذهبی، اسلام‌هراسی، فقر فرهنگی و تهاجم رسانه‌ای مواجه‌اند، اول ربیع‌الاول می‌تواند زمان مناسبی برای بازخوانی مفهوم «هجرت» در ابعاد فردی و اجتماعی باشد. هجرت نه فقط به‌معنای کوچ جغرافیایی، بلکه به‌عنوان «حرکت از تاریکی به نور»، «از فردگرایی به جمع‌گرایی» و «از غفلت به بیداری» نیاز امروز جوامع اسلامی است.
از همین رو، تقارن این روز با آغاز هفته وحدت اسلامی در بسیاری از کشورها، از اهمیت دوچندانی برخوردار است. هفته وحدت که از ۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول، میان دو روایت شیعه و اهل سنت از تاریخ ولادت نبی مکرم اسلام (ص) برگزار می‌شود، نماد بلوغ فکری امت اسلامی و تلاش برای عبور از مرزهای مذهبی، قومی و زبانی در مسیر وحدت واقعی است.
برگزاری مراسم‌های فرهنگی، علمی و مذهبی در این ایام، از جمله همایش‌های وحدت‌آفرین، جلسات انس با قرآن، دیدار با خانواده‌های شهدا، اعزام علما و روحانیون به مناطق مختلف، و پوشش رسانه‌ای گسترده این رویدادها، فرصت‌هایی مغتنم برای ارتقای همبستگی درونی امت اسلامی فراهم می‌سازد. همچنین بهره‌گیری از فضای مجازی برای تبیین معارف وحدت‌بخش، در شرایطی که دشمنان اسلام تلاش می‌کنند با روایت‌های جعلی و تحریک اختلاف‌ها، صفوف مسلمانان را از هم بگسلند، امری ضروری و راهبردی است. در این میان، نقش نسل جوان و نخبگان فرهنگی و دانشگاهی نیز غیرقابل انکار است.
آنان باید با آگاهی‌بخشی، تولید محتوای فاخر و گفت‌وگوی بین‌مذهبی، زمینه‌ساز گفت‌وگو، تفاهم و هم‌افزایی در میان امت اسلامی شوند. هرچند وحدت امری توصیه‌شده در متون دینی ماست، اما در مقام اجرا نیازمند مدیریت، گفت‌وگو، صبر و تدبیر عقلانی است. امروز، اول ربیع‌الاول می‌تواند نماد آغاز تحولی نو در جهان اسلام باشد؛ نه فقط به عنوان یادبود هجرت پیامبر(ص)، بلکه به‌عنوان نماد حرکت از اختلاف به همدلی، از تفرقه به وحدت، و از رکود به بیداری.
اکنون که امت اسلامی در گوشه و کنار جهان با تهدیدات بیرونی و گاه درونی مواجه است، بازگشت به سیره نبوی و آرمان‌های هجرت، تنها مسیر نجات و رشد است. بنابراین، ربیع‌الاول را نه فقط به‌عنوان ماه میلاد پیام‌آور رحمت، بلکه به‌عنوان فصل بیداری فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان باید گرامی داشت. پیامبر اکرم(ص) در روزهای نخست هجرت، نخستین بنای مسجد، برادری میان مهاجر و انصار، و پیمان‌نامه مدینه را پی‌ریزی کرد؛ ما نیز امروز باید با الهام از همان رویکرد، پایه‌های امت نوین اسلامی را با ایمان، عقلانیت و همدلی بازسازی کنیم.
در پرتو چنین روز بزرگی، نقش نهادهای فرهنگی، دینی و رسانه‌ای برای بسترسازی اجتماعی و گفتمان‌سازی حول محور «وحدت امت» بیش از پیش آشکار می‌شود. نهادهایی که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی، می‌توانند فضای جامعه را به سمت تقویت اعتماد، گفتگو و هم‌افزایی سوق دهند. تجربه‌های موفق در کشورهای اسلامی نشان داده است که تمرکز بر نقاط اشتراک، پرهیز از دامن‌زدن به اختلاف‌های تاریخی، و نگاه تمدنی به موضوعات جهان اسلام، تأثیری شگرف در کاهش تنش‌های داخلی و بین‌المللی داشته است. اول ربیع‌الاول فرصتی بی‌نظیر است تا با بازتعریف نگاه‌ها و بازسازی پیوندها، بار دیگر اسلام را به‌عنوان دین رحمت، حکمت و تمدن به جهانیان معرفی کنیم.
