به گزارش اروم نیوز به نقل از آراز سسی، قدمت نوروز به عنوان فراگیرترین عید باستانی سبب شده که هر منطقه از ایران به فراخور آداب و رسوم، فرهنگ، اعتقادها و باورها، ویژگی های زیستی و نوع معیشت‌اش مراسم خاصی را برای این عید بزرگ تدارک ببینند.
در فرهنگ و رسومات هر قوم و ملتی، روزهایی وجود دارد که ریشه در تاریخ و فرهنگ آنها داشته و جلوه‌ای از باورهایی است که حتی با مقدسات دینی و مذهبی آنها پیش رفته است.
آداب و رسوم در هر کشوری هویت فرهنگی و تاریخی آن جامعه را به نمایش می گذارد.
یکی از آیین های جهانی مشهور سال نو خورشیدی است و کمتر تمدنی را داریم که از آن تهی باشد.
هر قومی بر اساس تاریخ، فرهنگ و مذهب خود آغاز سال نو را در قالب برپایی مراسم و جشن‌های ملی و مذهبی پاس می‌دارد.
عید نوروز و جشن سال نو ما ایرانیان با برخورداری از فرهنگ، تاریخ اصیل، طولانی و مصادف بودن با حیات هستی از امتیاز خاص و ویژه ای برخوردار بوده و آن را از اعیاد مربوط به سال نو اقوام و ملل دیگر متمایز ساخته است.
گفته شده است که هبوط آدم به زمین، بعثت پیامبر اکرم (ص)، خلافت حضرت علی (ع) نیز در این روز آغاز شده است و ایرانیان باستان نیز عقیده داشتند که با حیات طبیعت روح رفتگانشان باز گشته و چند روزی را در سرای دنیوی با بستگانشان سپری می کنند.
مجموعه این عوامل باعث شد که آداب و رسوم نوروز پایدار و استوار مانده و نه تنها در ایران بلکه در هر جایی که فرهنگ کهن ایرانی اثری دارد این روز را شادمانه جشن گرفته و خداوند متعال را به خاطر نعمت هایش شکر گویند.
نوروز یکی از ماندگارترین سنت‌هایی است که مانند هزاران سال پیش همچنان پویا و زنده در زندگی ایرانیان متبلور است.
آذربایجانی‌ها هم نوروز باستان را با ده‌ها رسم و سنت قدیمی‌اش محفوظ نگاه داشته و هر سال با شکوه‌تر از سال پیش آن را برپا می‌کنند.
نوروز یکی از بزرگ‌ترین عید مردم آذربایجان محسوب می‌شود و در تمام مناطق این خطه از ایران زمین برگزار می‌شود.
آذربایجانی‌ها از این عید با عنوان‌هایی چون نوروز بایرامی و ایل بایرامی یاد کرده و گاه لفظ بایرام به معنای عید به این عید بزرگ اختصاص داده می‌شود.
واژگانی چون بایرام آخشامی (عصر عید)، بایرام آیی (ماه عید)، بایرام گونی (روز عید)، بایرام بازاری (بازار عید)، بایرام سفره‌سی (سفره عید)، بایرام پالتاری (لباس عید)، بایرام یومورتاسی (تخم‌مرغ عید)، بایرام ایش‌لری (کارهای عید)، بایراملئق (عیدی) همه در ارتباط با عید نوروز استفاده می‌شوند.
در گذشته مردم این منطقه از واژه بایرام برای نامگذاری فرزندان خود نیز بهره می‌بردند.
ممکن بود کودکی در روز عید نوروز متولد شود و نام‌هایی چون بایرام، بایرامعلی، بایرام خاتون، نوروز، نوروز علی را به خود گیرد.
تبریک‌هایی چون بایرامئز مبارک اولسون (عیدتان مبارک‌باد)، یوز بئله بایراملار گوره سیز (صد سال به از این سال‌ها)، گلن گون لریز خیره قالئن (روزهای آینده‌تان به خیر و نیکی ختم شود)، نئچه بئله ایل لره یئتیشه سیز (سال‌هایی به همین خوبی در پیش رو داشته باشید) از رایج‌ترین شادباش‌های مردم آذربایجان به مناسبت عید نوروز است.
نوروز مقدمه‌هایی را هم دارد، زنان کدبانوی آذری از چند روز مانده به عید دست به کار می‌شوند و کار خانه‌تکانی را آغاز می‌کنند.
شستن فرش‌ها، گردگیری، رنگ کردن خانه و تزیین اتاق مهمان (قوناق اتاقی) از جمله این کارها است.
پخت انواع کلوچه‌های سنتی مانند دستانا، نزیک، تهیه تخم‌مرغ رنگ‌شده، تهیه سبزه، سمنو و آماده کردن سفره عید از دیگر امور مقدماتی عید نوروز هستند.
ایام عید آجیل مخصوص خود را دارد، آجیل آذربایجان در مرغوبیت و تنوع آجیل زبان زد خاص و عام است.
بایراملئق
آغاز سال نو خورشیدی و فرارسیدن عید نوروز فرصتی است برای احیا بسیاری از سنت‌های قدیمی که از آن جمله می‌توان به دادن بایراملئق (عیدی) و ایل سیکه سی (سکه سال) اشاره کرد.
بایراملئق یا عیدی هدیه‌ای است که افراد به مناسبت فرا رسیدن عید به همدیگر می‌دهند و معمولا این هدیه از طرف بزرگ‌ترها به کوچک‌ترها داده می‌شود.
در آذربایجان این هدیه می‌تواند یک تخم مرغ رنگ شده عید، لباس و یا یک اسکناس تازه تا نخورده باشد.
اسکناس نو متداول‌ترین نوع بایراملئق است که افراد به همدیگر می‌دهند.
در برخی خانواده‌ها پدر اسکناس‌های نویی را در میان صفحات قرآن کریم نگهداری می‌کند و بعد از لحظه تحویل سال نو به اعضای خانواده هدیه می‌دهد.
دادن عیدی به تازه عروس‌ها، تازه دامادها و نامزدهای جوان از اهمیت فراوانی برخوردار است.
دادن ایل سیکه سی یا سکه سال رسم دیگری است که در نزد مردم دیار آذربایجان به مناسبت عید نوروز متداول است.
معمولا برخی افراد که به داشتن دستی با برکت و یا به اصطلاح آذری‌ها دستی سبک مشهور است با آغاز سال نو به دوستان و آشنایان ایل سیکه سی می‌دهند تا با دریافت نخستین پول سال از چنین دست مبارکی سالی پر رونق و خوب از لحاظ اقتصادی داشته باشند.
فردی که ایل سیکه سی می‌دهد ممکن است پیرمردی ۸۰ ساله بوده و یا کودکی هفت ساله، هیچ تفاوتی ندارد بلکه ملاک برکت دست است.
از روزگاران قدیم مردم آذربایجان به نوروز با دید خاصی می‌نگریستند که جنبه ملی، عاطفی و جنبه مذهبی دارد.
نخستین مسئله در آذربایجان مسئله عاطفی است و شاید این امر بیشتر از هر جای دیگری در استان ما محسوس باشد، از جمله مراسمی که با تحویل سال نو در شهرها، روستاها و ایلات مرسوم و پسندیده است، دید و بازدید در روز اول فروردین است.
این دید و بازدید از کسانی آغاز می‌شود که به هر نحوی در سال گذشته عزیزی را از دست داده و عزا دارند و احتیاج دارند از نظر روحی و فکری تقویت شوند.
به قلم حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر اشرفی
انتهای پیام/
