میاندوآب، بهشتی میان دو رود

این محل در زمان نادرشاه افشار روستای بزرگی بوده‌ است و در جریان لشگرکشی نادرقلی، سپهسالار وقت ارتش ایران به آذربایجان در سال ۱۱۴۲ هجری قمری از قلعه میاندوآب نام برده شده‌است. در زمان آغامحمدخان قاجار، وی که شهر کرمان را به‌کل نابود ساخته و تمامی مردم آن را کور کرده‌ بود، یک هزار تن از جوانان تنومند شهر را به سرکردگی مرتضی‌ قلی‌ خان کرمانی به تهران فرستاد و پس از آن به منظور مقابله با حملات کُردها به میاندوآب و سراب و برخی نقاط دیگر آذربایجان تبعید کرد.

این کرمانیان پس از چند نسل در جمعیت این شهرها حل شدند ولی در میاندوآب تا مدتی پیش محله‌هایی به نام محله کرمانی‌ها، سیرجانی‌ها، زرند، راه‌بُر ولک‌ها وجود داشت. طایفه‌ای نیز تا یک نسل پیش در میاندوآب هنوز به فارسی با لهجه کرمانی صحبت می‌کردند و از تاریخ نیاکانشان آگاه بودند.

مردم میاندوآب مسلمان و شیعه بوده و به زبان ترکی آذری سخن می گویند.

میاندوآب به دلیل موقعیت جغرافیایی خویش، پل ارتباطی استان های آذربایجان غربی و شرقی، کردستان و زنجان محسوب می شود و از نظر منابع طبیعی و کشاورزی نیز به دلیل داشتن زمین های حاصلخیز، یکی از قطب های کشاورزی منطقه بوده و از عمده محصولات کشاورزی آن می توان به گندم، چغندرقند، انگور، سیب، گلابی، هلو و بادام اشاره کرد.

سوابق و آثارتاریخی و جاذبه های طبیعی شهرستان میاندوآب

میاندوآب در گذر زمان بارها به عنوان پایتخت ملل و دول مختلف از جمله پایتخت قوم بومی و ملل مانناها به مدت ۵۰۰ سال، مرکز اقتصادی مادها و پایتخت آتروپاتگان، پایتخت زمستانی پادشاهان ایلخانیان (هلاکوخان) و هم چنین مرکز شغلی اقتصادی اعراب مسلمان بوده است. 

مسجد طاق میاندوآب:

 این بنا در کوچه طاق ، منشعب از خیابان ۱۷ شهریور واقع است و به نظر میرسد که بین سالهای ۱۲۱۰ ـ ۱۲۰۰ هجری قمری توسط « احمد خان بیگلر بیگی » حاکم مراغه ساخته شده است.

بنای مسجد بصورت شبستانی ستوندار با پوشش طاق و گنبد است . پوشش این مسجد ، متشکل از ۹ گنبد کوچک است که بر طاق ها و چهارستون میانی و جزرهای دیواری قرار گرفته اند . که ستونهای میانی ، مکعب شکل هستند . طاق ها از آجر با ملات گچ و شالوده از سنگ و دیوارها از خشت ساخته شده اند و در دوره های بعد ، الحاقات زیادی به مسجد صورت گرفته است. 

داش تپه:

داش تپه به اعتبار آثار قلعه مانندی که روزگاری بر فراز آن بوده و دهانه آن با وسایل و مصالح لازم و با نهایت مهارت مسدود شده است در کنار روستای داش تپه در حوالی میاندوآب قرار دارد . در سمت شرقی تپه ، محل یک درب ورودی به درون تپه دیده می شود که از ساروج و آهک ساخته شده است ، اهالی محل ، اقدامات زیادی برای ورود به تپه ( درون قلعه ) انجام داده اند که تاکنون بی نتیجه مانده است . محققین و باستانشناسان بسیاری از این تپه دیدن کرده اند و مقداری از بقایای ظروف سفالین خرد شده در اطراف تپه یافته اند . بین اهالی شهر مشهور است که قبر زرتشت پیامبر پاک آیین ایرانی درون این تپه قرار دارد . این تپه هنوز جز آثار باستانی به ثبت نرسیده است. 
پل میرزا رسول:

این پل تاریخی در ۵ کیلومتری میاندوآب بر روی رودخانه زرینه رود بنا شده است . این اثر که قدمت آن به دوره قاجاریه می رسد در حال حاضر ، در کنار جاده میاندوآب به ارومیه واقع شده است . طول این پل ۵۲ متر و تعداد دهانه های آن ۷ دهانه می باشد . مصالح بکار رفته در این بنا در قسمت پایه ها و سیل شکن ها ، سنگ و در بقیه قسمتها آجر می باشد . این بنا به شماره ۲۰۶۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

پل کوسه لر:

پل کوسه لر در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی میاندوآب در مسیر جاده میاندوآب به شهر چهار برج در روستای کوسه لر بر روی کانالی به نام « آجی گوبی » که از زرینه رود منشعب است ، ساخته شده است . با توجه به نوع ساخت آن قدمت این پل به اواخر دوره قاجاریه برای ارتباط میان دو طرف کانال آب می رسد . پل کوسه لر دارای ۲ پایه است که با لاشه سنگ و ملات آهک بر روی پی های نه چندان محکم استوار گشته اند پایه ها ۶/۱ متر عرض و ۵/۴ متر طول و در جهت مخالف جریان آب دارای آب شکن های مثلثی می باشند که هم اکنون بقایای آنها باقی مانده است . طول آب شکن ها حدود ۱ متر و ارتفاع پایه ها و آب شکن ها از کف پل تا قسمت پایه طاقها ۵/۱ متر   می باشد.
ساختمان پل دارای سه دهانه یا چشمه است که طول آنها ۲ متر و ارتفاع آنها از کف پل ۲/۳ متر می باشد و با آجر و ملات آهک ساخته شده است . در حال حاضر این پل متروکه می باشد و پیشنهاد می شود پس از مرمت با همان کاربری سابق خود جهت عبور عابر پیاده استفاده شود.

از دیگر آثار تاریخی و باستانی میاندوآب می توان به نقاط زیر اشاره کرد:

مجاری صخره ای معروف به چهل پله ، امازاده تاجن علی ، قلعه هلاکو ، آرامگاه ملا شهاب الدین ، قلعه حسین آباد ، قلعه خرابه ، قزل قلعه ( قزون ۷ و ۸ هـ . ق ) دلیک داش ( دوره تاریخی) .
در این شهرستان، علاوه بر موارد فوق تپه‌های تاریخی ذیل نیز قابل اشاره می‌باشد.
تپه قره گوزلو، تپه شین‌آباد، بقایای تپه یارجان علیا، جواد تپه سی، تپه کهنه کند، قوروقچی تپه سی، تپه چال خماز، تپه ایت اؤلن (سگ مرده)، سیچان تپه سی، تپه انجیر داغی، تپه چلیک، تپه اوزون قلای، تپه گورآباد (تپه بازار)، تپه قرمز خلیفه، تپه شورجه باروق، یاغلان تپه، تپه سد نوروزلو، تپه گرده شین، رش، تپه همین باریک، تپه گرد، تپه عباس بلاغی، تپه شیطان تختی، تپه کشاویر، تپه چراغ بابا، تپه ملک‌آباد، پاره تپه، تپه فسندوز، تپه دولت آباد ، تپه قلعه هلاکو، تپه مادی، تپه قبچاق، تپه اوزون قشلاق،   اوچ تپه شهرک، باو تپه یا (اسلام تپه)، تپه میرزا علی عسگر، حاج تپه سی، تپه قبرستان ـ فیروزآباد، میرزا نظام تپه سی، ایلان تپه سی، نصیبان تپه سی، تپه کول یری ورزن، دوشان تپه، تپه صارمی، تپه‌های یقین علی تپه، دم دم تپه، تپه اوچ تپه گرد، تپه بازار شیطان آباد، داش تپه،  تپه چوغان لو، گردملاحسن، تپه سوگلی تپه، تپه قره تپه، زمین‌های گاومیش گولی، ارمنی تپه، شورتپه، تپه‌های نصیر کندی، تپه و گورستان قاریاغدی، تپه شوریجه، تپه ملا شهاب‌الدین شماره ۱، تپه چهار برج قدیمی، تپه‌های آی دیشه، گوگ تپه 

جاذبه های گردشگری شهرستان

رودخانه زرینه رود

این رودخانه که از داخل شهر میاندوآب می‌گذرد از رودخانه‌های پرآب می‌باشد، که اطراف این رودخانه از جمله تفرجگاهی اهالی در روزهای تعطیل می‌باشد

رودخانه سیمینه رود

رودخانه سیمینه  رود از دیگر رودخانه‌های این شهرستان می‌باشد. که اطراف آن دارای مناظر سرسبز بوده و پل تاریخی میرزا رسول بر روی آن واقع می باشد

لیلان چای

این رودخانه از کوههای سهند آذربایجان شرقی سرچشمه می‌گیرد و به این شهرستان سرازیر می‌شود

غارجبکلو

درمحل روستای جبیکلوی به فاصله ۲۵ کیلومتری شهرستان میاندوآب واقع شده است که یکی از جاذبه های طبیعی وگردشگری به شمار می رود.

آبشار اوزان:

این آبشار درروستای اوزان به فاصله ۷۰ کیلومتری از شهرمیاندوآب واقع شده است.

از سوغات این شهرستان هم می توان به فرش، قند، گلیم، حصیر و میوه جات نام برد.