ساحل نشینان اطراف دریاچه دیگر نه آن رمق گذشته را دارند و نه آن شادی و خوشبختی سالهای پر آبی را که در نتیجه رونق بازار کسب و کار در این منطقه حاصل شده بود.
سکوتی پر از نا امیدی در اینجا حاکم است نه کودکی، نه پیری نه جوانی تنها خانه هایی دراین سواحل می بینی که گاهی خودرویی از جلوی در آنها عبور می کند.
از روی تصادف برای یافتن آب معدنی در خانه ای را می زنیم که پیرمردی با صدای بی رمق و بی جان خود به داخل دعوتمان می کند.
در طلب آب چشم به اتاقک کوچک پیرمرد می اندازم ولی اینجا مغازه ای است که او امرار معاش می کند.
حمداله نقی زاده می گوید: اینجا کسی آب نمی خواهد که برای فروش بیاورم، در اینجا آب منازل ما طعم لجن می دهد نه آب خوب برای خوردن داریم نه هوای خوب برای نفس کشیدن آب اینجا دیگر شور است البته اگر به آبی درچاههای منطقه برسی، کشاورزی هم دیگر در این جا رونقی ندارد.
وی میگوید: دریاچه که پر آب بود اینجا هم با صفا و زیبا بود ولی با خشک شدن دریاچه دیگر این مکان هم از جذابیت خود افتاد.
این پیرمرد در حالیکه هیجان زده شده و گریه می کند ادامه می دهد: دیگر این دریاچه زیبا با اشک چشمهای ما پر نمی شود، با آب فاضلاب پادگان مالک اشتر هم که به آن می ریزد پر نمی شود دریا فقط با آب پر می شود فقط با آب.
وی می گوید: این قایقها و ساحل نشینان هم دیگر از بس چشمهاشان را به دریا و آسمان در انتظار قطره ای آب دوخته اند خسته شده اند.
وی افزود: ما پر آبی دریاچه را نمی دانیم عمرمان قد می دهد ببینیم یا نه ولی کاش بشود این نوه هایمان روزی پر آبی دریاچه را ببینند تا قصه ها و خاطره های ما را برایشان گفته ایم باور کنند.
وی با ناامیدی می گوید: خانه ای با ۱۲ اتاق در ۴۰ سال پیش ساختم که در آن پذیرای روزانه دهها نفر گردشگر بودم و شبها به حدی مسافر داشتم که عده ای با التماس شبها را در حیاط منزل من سپری می کردند اما هم اکنون حتی یک نفر هم از اینجا گذر نمی کند و من و همسرم در تهیه مایحتاج اولیه خود نیز درمانده ایم.
این پیرمرد ارومیه ای می افزاید: فرزندانمان را از طریق در آمدی که از میهمانان و گردشگران بازدید کننده از دریاچه کسب می کردیم بزرگ کردیم و آنان هر کدام در گوشه ای از این شهر مشغول کار و خدمت رسانی هستند ولی کسی که اینک اینجا مانده ما هستیم با این همه مشکلات.
نقی زاده با التماس از ما استمداد می کند و گریه هایش دلمان را بدرد میاورد، داخل خانه این ارومیه ای که می رویم می بینیم سقف اتاقهایی که روزی مامن میهمانان دریاچه بوده است فرو ریخته است.
وی می گوید: دیگر پولی برای ساختن و تعمیر این اتاقها ندارم هر اتاقی که سالم است در آن زندگی می کنیم به این امید که فردا سقف آن بر سرمان خراب نشود.
این مرد ساحل نشین گفت: آب که نباشد زندگی هم نیست آب یعنی زندگی در این نقطه پایانی یعنی کار یعنی هوای پاک تنفس کردن و همه ما حاضریم برای بازگشت حیات به دریاچه و به مردم این منطقه هر چه بگویند انجام دهیم.
این مرد ساحل نشین می گوید: درخانه من حتی با اتاقهای ویران همیشه به روی میهمانان باز است تا همه بدانند که مردم ارومیه همیشه میهمان نواز هستند حتی در جاییکه آب حکم طلا را داشته باشد.
دریاچه ارومیه به عنوان یکی از ۵۹ ذخیره گاه های بیوسفری کره زمین در شمال ایران اسلامی و در بین دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار گرفته که از ۱۷ سال پیش ارتفاع آب آن افزون بر هفت و نیم متر کاهش یافته است
با این کاهش، هم اکنون بیش از ۹۰ درصد از پهنه آبی دریاچه ارومیه به شوره زار تبدیل شده و تنها چیزی حدود ۷ درصد از آن باقی مانده است.
با ادامه روند فعلی، پیش بینی می شود در سه تا پنج سال آینده آب آن به کلی خشک شده و افزون بر ۱۰ میلیارد تن نمک در پهنه این دریاچه باقی بماند.
دریاچه ارومیه با پنج هزار کیلو متر مربع وسعت، گنجایش ۳۵ میلیارد متر مکعب آب را دارد که از رودخانه های استان های کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی و چشمه های جوشان کف دریا تامین می شود.
در سال های اخیر ، بر اثر کاهش نزولات آسمانی، بهره برداری بی رویه از آب های سطحی و زیر زمینی، ساخت سدهای مخزنی، افزایش دمای هوا و تبخیر بیش از حد، با بحران کم آبی رو به رو شده که هر سال این روند تشدید شده است.
حوزه آبریز دریاچه ارومیه افزون بر ۵۱ هزارو ۸۷۶ کیلو متر مربع برآورد می شود که در استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان قرار گرفته است..
پتانسیل آبی برای تغذیه دریاچه ارومیه حدود هفت میلیارد متر مکعب در سال های پرآبی بوده که همه ساله این میزان آب به دریاچه وارد و در همین میزان نیز تبخیر می شد که تراز ارتفاع آن معمولا بدون تغییر باقی می ماند.
در ۱۷ سال گذشته که روند خشکی آب دریاچه ارومیه آغاز شده در برخی از سال ها حتی ۵۰۰ میلیون متر مکعب نیز آب به آن وارد نشده در حالی که میزان تبخیر شدیدتر شده است.
در حال حاضر دریاچه ارومیه نزدیک دو میلیارد مترمکعب آب دارد و در صورت احیاء با اضافه شدن ۱۲ تا ۱۲٫۵ میلیارد مترمکعب، این رقم به حدود ۱۴٫۵ میلیارد مترمکعب می رسد.
در حال حاضر همچنین غلظت نمک دریاچه ارومیه در حدود ۵۰ درصد است که با انجام عملیات احیاء و نتایج آن، این سهم به ۲۵ درصد می رسد،مسوولان بر این باورند که برای احیای دریاچه ارومیه ۱۰ سال زمان مورد نیاز است.
ولی مردم حوضه دریاچه ارومیه با تمام مشکلات و زمان طولانی که برای احیای دریاچه ارومیه لازم است همچنان چشم امید به همت و یاری مسوولان دارند تا دوباره رونق کسب و کار و زندگی به این زیست بوم ارزشمند برگردد.
